ekonomiści przewiduje, że przez następne lata o jedno miejsce bę^ się ubiegać dwie osoby. Koyo Koide, samodzielny ekonomią w japońskim Banku Przemysłowym, mówi, że obecnie w Jap0nii potencjalny nacisk ze strony siły roboczej jest największy od czasów drugiej wojny światowej1.
Perspektywy zatrudnienia pogorszyły się praktycznie w każdym sektorze japońskiej gospodarki. Megumu Aoyana, odpowiedzialny za praktyki zawodowe studentów tokijskiego Uniwersytetu Toy0 narzeka, że zainteresowanie korporacji zatrudnieniem absolwentów uczelni jest na najniższym poziomie od czasów wojny. Jest coraz mniej ofert pracy dla menedżerów średniego szczebla zarządzania i niektórzy analitycy twierdzą, że następna fala re-engineeringu korporacji spowoduje likwidację nawet 860 tysięcy miejsc pracy W przeszłości zakładano, że jeżeli zwolniono pracowników sektora wytwórczego, to zatrudniał ich sektor usług. Obecnie oferta zatrudnienia w usługach zmniejszyła się o 34%, czyli bardziej niż w innych gałęziach gospodarki. Aoyana sądzi, że wielkie japońskie korporacje już nigdy nie będą zatrudniać wielu osób2.
W „Harward Business Review" ukazał się artykuł, w którym Shintaro Hori, dyrektor japońskiej firmy konsultingowej Bain, ostrzegał, że japońskie przedsiębiorstwa prawdopodobnie zwolnią 15-20% pracowników umysłowych, po to by dostosować się do niskich I kosztów ogólnych firm amerykańskich i utrzymać się w konkurencji światowej. Wobec realiów wysoce konkurencyjnej gospodarki globalnej, japońscy pracodawcy na pewno będą odczuwać presję ku większym oszczędnościom, co oznacza zwolnienie z pracy milionów I osób3.
Niepokoje związane z bezrobociem mnożą się nie tylko w Japonii; I osiągnęły już prawie maksimum w Europie Zachodniej, gdzie jedna I na dziewięć osób jest bez pracy4. W każdym kraju Europy Zachodniej I bezrobocie rośnie. We Francji wynosi ponad 11,5%, w Anglii! przekroczyło 10,4%, w Irlandii i 17,5%, we Włoszech 11,1%, w Belgiil
Koniec pracy
I
ll%, w Danii dochodzi do 11,3%, w Hiszpanii, która swego czasu miała najszybciej rozwijającą się gospodarkę w Europie, jedna na pięć osób nie ma pracy9.
W Niemczech bezrobocie waha się wokół liczby 4 milionów H samym tylko przemyśle samochodowym oczekuje się likwidacji ponad 300 tysięcy miejsc pracy10. Porównując dane dotyczące bezrobocia w latach 90. i na początku lat 30. kanclerz Helmut Schmidt zauważył chłodno, że teraz jest więcej bezrobotnych w Chemnitz, Leuna czy Frankfurcie nad Odrą niż w roku 1933, gdy Niemcy głosowali za narodowym socjalizmem. Schmidt ostrzegł społeczeństwo niemieckie i cały świat przed ponurymi konsekwencjami takiego stanu rzeczy. „Jeśli nie możemy rozwiązać tego problemu, musimy być przygotowani na wszystko"11. Położenie gospodarki niemieckiej wywiera wpływ na stosunki ekonomiczne w Europie. 80 milionów obywateli Niemiec stanowi 23% konsumentów europejskich, a niemiecki produkt narodowy brutto w wysokości 1,8 biliona dolarów stanowi 26% produktu całej Unii Europejskiej12.
Obserwatorzy gospodarki twierdzą, że liczba bezrobotnych w Europie po osiągnięciu 19 milionów w 1995 r. będzie nadal rosnąć. Firma konsultingowa Drakę, Beam, Morin, zbadała ponad 400 europejskich przedsiębiorstw stwierdzając, że 52% firm zamierza zmniejszyć zatrudnienie w najbliższym czasie. (W podobnych badaniach przeprowadzonych w USA stwierdzono, że 42% firm planowało dalsze redukcje zatrudnienia). William J. Morin, prezes firmy, ostrzega przed presją światowej konkurencji i nowoczesnej technologii, która zaczyna być dotkliwie odczuwana w Europie13.
j Puli Me Up, Weigh Me Dozon, „The Economist" 24.07.1993, s. S7; Ireland's Jobless Ratę, „Wall Street Journal" 10.11.1992; Italian Jobless Ratę Increases, tamże 1.02.1993 s. A7A; Belgian Jobless Ratę Unchanged, tamże 5.11.1992, s. A9; Denmark's Jobless Ratę Rosę, tamże 8.10.1992 s. C26; Spain's Jobless Ratę Climbs, tamże 16.02.1993 s. A3.
10 Crash Landing for West German Economy, „Financial Times" 1.03.1993; Rips in Ute Employment Featherbed, tamże 30.03.1993.
1 Horo Germany Is Attacking Recession, „Fortune" 14.06.1993 s. 132.
12 1
Tamże.
Massioe Layoffs Foreseen in Western Europę, „Washington Post" 21.09.1993 s.
255
1 japan Inc. Slums Iłs Entrance Doors in the Faces of New College Graduates, „Walii Street Journal" 5.10.1993 s. BI.
Tamże.
• I The American Economy, „New York Times" 27.02.1994 s. F6.
EC Expeds Economy to Contracł 0,5% This Year, Led By 2% Decline in Germnyl
„Wall Street Journal" 1.07.1993.