PB040672

144 Higiena I dobrostan zwierząt gospodarskich

Ponieważ interakcje człowiek-zwierzę mają daleko idące konsekwen. cje produkcyjne, nie jest to obojętne, jakiego typu cechy osobowości p_re. zentują osoby zatrudnione bezpośrednio przy obsłudze zwierząt. Osoby ^ trudnionc przy obsłudze zwierząt powinny przejawiać w stosunku do nich wypływającą z przekonania życzliwość, która pozwala zwierzętom zaakccp. tować człowieka jako „element” ich siedliska. Jest to podstawowy warunci minimalizacji lęku przed człowiekiem, a przez to kształtowania produkcyj. ności stada.

Rola człowieka, jego świadomość, kultura i wrażliwość stanowi naj. ważniejszy element w ograniczaniu presji środowiska i utrzymaniu wy$o. kiego poziomu dobrostanu zwierząt. Są jednak sytuacje, w których hodowca nie zawsze jest w stanie ocenić, czy warunki środowiska wystarczająco mo-gą zapewnić prawidłowy dobrostan zwierząt. Czasem jednak względy ekonomiczne przeważają nad moralnymi, będąc wtedy jedynym kryterium decyzyjnym przy wyborze systemu utrzymania czy optymalizacji środowiska. Dlatego, aby uchronić zwierzęta przed zbędnym bólem, cierpieniem i dys-komfortem, inaczej mówiąc, aby zapewnić im wysoki poziom dobrostanu przyjęto w świecie wiele aktów prawnych biorących w ochronę zwierzęta, w tym zwierzęta gospodarskie.

5.5. Dobrostan a bezpieczeństwo żywności

Zasadą wiodącą produkcji bezpiecznej żywności w UE jest to, iż łańcuch żywnościowy „od gospodarstwa na stół” stanowi integralną i nierozerwalną całość zarówno w kwestiach prawnych, kontrolnych i informacyjnych. W prawie europejskim określono jasno rolę wszystkich uczestników łańcucha żywnościowego począwszy od producentów pasz, hodowców, przetwórców żywności, handlowców, a na kontrolerach skończywszy.

Fundamentalną zasadą systemu nadzoru i kontroli nad bezpieczeństwem żywności prowadzonym w systemie HACCP, jest według nowych regulacji UE, rozciągnięcie tej kontroli na te ogniwa łańcucha żywnościowego, które dotyczą produkcji pierwotnej, tj. na poziomie gospodarstw. Ten odcinek kontroli w systemie HACCP nazywany często „pre-hanesltt food safety”, definiowany jest jako kompleks ciągłych przedsięwzięć na poziomie gospodarstwa, włączając w to produkcję połową materiałów paszowych, ich magazynowanie, wytwarzanie pasz i ich dystrybucję, bio-asckurację ferm i dobrostan zwierząt, ochronę środowiska oraz transport

zwierząt do rzeźni, dla zapobieżenia lub zminimalizowania zawartości zanieczyszczeń chemicznych, fizycznych i mikrobiologicznych w żywności, przenoszonych drogą pokarmową przez zwierzęta lub produkty zwierzęce na człowieka, stwarzając ryzyko dla jego zdrowia.

Bezpieczeństwa żywności na poziomie gospodarstwa nie można rozważać w izolacji. Zarządzanie bezpieczeństwem żywności powinno być częścią dobrych praktyk produkcyjnych (good manufacture production), w skład których wchodzą zagadnienia jakości i bezpieczeństwa żywności, bezpieczeństwa zawodowego, dobrostanu zwierząt i ochrony środowiska jak przedstawiono to na poniższej ilustracji.

Regulacje prawne UE w zakresie bezpieczeństwa żywności pochodzenia zwierzęcego (Rozporządzenia Rady 852/2004, 853/2004 i 854/2004), które obowiązują od 1 stycznia 2006 r., obejmują kompleksowe podejście do standardów higienicznych, przypisując obowiązek wdrażania zasad dobrej praktyki higienicznej oraz systemu oceny i analizy ryzyka krytycznych punktów kontroli (HACCP) wszystkim operatorom zajmującym się produkcją żywności, począwszy od produkcji pierwotnej. Produkcja pierwotna (podstawowa) jest zdefiniowana w art. 3 pkt 17 Rozporządzenia (WE) 178/2002 i oznacza produkcję, uprawę lub hodowlę produktów podstawowych, w tym ich zbieranie, udój i hodowlę zwierząt gospodarskich przed ubojem.

Produkcja podstawowa jest więc terminem określającym działalność rolnika na poziomie gospodarstwa lub na podobnym poziomie i obejmuje m.in. utrzymywanie i hodowlę zwierząt służących do produkcji żywności w gospodarstwie i inną działalność z tym powiązaną, jak również transport zwierząt do rzeźni albo transport zwierząt pomiędzy gospodarstwami.