Słownik10

596 psychologiczna anafilaksja

psychologiczna anafilaksja >- anafilaksja psychologiczna.

psychologiczna autopsja >■ autopsja psychologiczna.

psychologiczna przestrzeń (psychological space) >■ życiowa przestrzeń.

psychologiczna reaktancja (psychological reactance) *- reaktancja.

psychologiczna skala >• skala psychologiczna.

psychologiczna teraźniejszość (psychological present) >■ teraźniejszości poczucie.

psychologiczna wojna (psychological war-fare), pierwotnie: użycie zabiegów psychologicznych w czasie wojny. Większość zabiegów polegała głównie na podnoszeniu morale własnego społeczeństwa i swojej armii oraz na obniżaniu go u wroga. W znaczeniu współczesnym: użycie tego terminu zostało rozszerzone poza dziedzinę wojskowości i odnosi się do podobnych zabiegów oddziałujących na morale, stosowanych w małżeństwie, działalności handlowej, sporcie itp.

psychologiczna wolność (psychological fre-edom) »■ wolność.

psychologiczne czynniki wpływające na stan fizyczny (psychological factors affec-ting physical condition), niepotrzebnie wydłużony zwrot używany jako ogólny termin określający czynniki psychologii, które odgrywają istotną rolę w »- psychosomatycznych zaburzeniach.

psychologiczne Ja (psychological me) »■ Ja.

psychologiczne odstawienie od piersi (psychological weaning) »■ odstawienie od piersi, psychologiczne.

psychologiczne środowisko (psychological environment), w swobodnym znaczeniu termin ten odnosi się do wszystkich aspektów środowiska, które są istotne pod względem psychologicznym dla jednostki w dowolnym punkcie w czasie. Jednakże różni autorzy bardzo różnie postrzegają to, co właściwie tworzy owo środowisko. Behawioryści charakteryzują je pod względem fizycznym, obiektywnym: teoretycy psychologii postaci uważają, że obejmuje ono aspekty wyobrażane i pamięciowe; psychoanalitycy sądzą, iż zawiera elementy nieświadome, motywy itd.

psychologiczny (psychological): 1. odnoszący się do psychologii we wszelkich jej przejawach, manifestacjach; 2. charakteryzujący zdarzenie, proces, zjawisko lub teorię w celu podkreślenia ich roli w psychologii w przeciwieństwie do innych konotacji, jakie mogą one zawierać, np. test psychologiczny, wojna psychologiczna; 3. odnoszący się do tego, co ma źródło w psychice, [psychiczny] >■ psychogenny 1.

psychologiczny czas >■ czas psychologiczny.

psychologiczny dystans >- dystans psychologiczny.

psychologiczny kontrakt >• kontrakt psychologiczny.

psychologiczny moment (psychological moment) >■ moment 1.

psychologiczny okres refrakcji »■ refrakcji okres psychologiczny.

psychologiczny teratogen (psychological tera togen) >■ teratogen.

psychologiczny test (psychological test), termin obejmujący wszystkie testy o charakterze psychologicznym. Omówienie i definicje różnych rodzajów testów >• test (i hasła pokrewne).

psychologiczny typ (psychological type) >■ typ 3.

psychologizm (psychologism), najbardziej powszechne znaczenie tego terminu odnosi się do poglądu, że psychologia jest nauką podstawową oraz że wszystkie zdarzenia w święcie należy traktować z psychologicznego punktu widzenia. Oczywiście, znaczenie tego terminu zależy od tego, kto go używa. Wielu niepsychologów stosuje go jako formę zarzutu, czego zazwyczaj nie robią psychologowie.

psychometra (psychometrician, psychomet-rist), w szerokim znaczeniu: specjalista w dziedzinie badań nad tym, co jest »■ psy-chometryczne. Zazwyczaj odnosi się do osoby, która jest specjalistą w znaczeniu 1. lego terminu, specjalistą w dziedzinie teorii i/lub praktyki stosowania, oceniania i inlerprelo-wania wyników testów psychologicznych. Termin ten jest również używany w pozostałych dwóch znaczeniach terminu psycho-metryczny, ale z nieco mniejszą częstotliwością.

psychometria (psychometrics, psychometry):

1.    dziedzina obejmująca badania >• psycho-metryczne; na ogół w znaczeniu 1. tego terminu, rzadko, jeśli w ogóle, w pozostałych;

2.    >• psychometryzowanic. Niefortunne jest użycie tego samego terminu w znaczeniach 1. i 2.

psychometryczna funkcja {psychometrie function), zazwyczaj jest to wyrażenie matematyczne, odnoszące wartości zmiennej fizycznej do psychicznego doświadczenia każdej z tych wartości; np. »- potęgowe prawo.

psychometryczny (psychometrie), dosłownie: odnoszący się do pomiaru tego, co jest psychiczne. A więc: 1. odnoszący się do badania różnych aspektów procesów psychicznych, w tym: badania osobowości, badania inteligencji, określania zdolności ild.; 2. odnoszący się do »• psychofizyki; 3. odnoszący się do kwestii zastosowania zasad matematycznych i statystycznych w psychologii.

psychometryzowanie (psychometrizing), paranormalny proces, w którym informacje

0    osobie lub zdarzeniu uzyskuje się - przypuszczalnie - przez dotykanie lub trzymanie przedmiotu należącego do danej osoby lub związanego z nią albo ze zdarzeniem; >- parapsychologia.

psychomimetyczny (psychomimetic), na ogól odnoszący się do tego, co naśladuje lub przypomina naturalny proces psychologiczny; >■ psychotomimetyczny, tam bardziej szczegółowe uwagi.

psychomotoryczna padaczka >■ padaczka psychomotoryczna.

psychomotoryczne opóźnienie (psychomo-tor retardation), ogólne spowolnienie motoryki, ruchów i mowy. Postrzegane jako objaw wspólny dla wielu zaburzeń, zwłaszcza depresji.

psychomotoryczne pobudzenie (psychomo-tor agitation), nadmierna aktywność ruchowa, odznaczająca się brakiem efektywności

1    powtarzaniem czynności, związana z uczuciem napięcia wewnętrznego. Typowe zachowania to niemożność siedzenia, stałe chodzenie, ściskanie dłoni, szarpanie lub inna forma koncentracji na własnym ubraniu oraz szybka, pełna narzekań mowa.

psychomotoryczny (psychomotor), w luźnym znaczeniu: odnosi się do zdarzeń psychicznych, które oddziałują na czynności ruchowe i odwrotnie; >■ sensoryczno-moto-ryczny.

psychonerwica (psychoneurosis): 1. w mniejszym lub większym stopniu termin ten używany jest wymiennie z >• nerwicą. Wielu autorów preferuje owo pojęcie, ponieważ w jego etymologii akcent położony jest na aspekty czynnościowe, nieorganiczne. Pierwotne - obecnie przestarzałe - znaczenie nerwicy odnosiło się do zaburzeń układu nerwowego i jego czynności, a przedrostek psycho- dodawano, aby wyraźnie rozróżnić między nerwicowym a nerwowym', 2. kategoria diagnostyczna obejmująca grupę zaburzeń charakteryzujących się lękiem, w tym reakcję konwersyjną, fobie i reakcję obse-syjno-kompulsywną. Należy jednak zauważyć, że kategoria ta stopniowo wycofywana jest z systemu diagnostycznej klasyfikacji zaburzeń psychicznych - przynajmniej w Stanach Zjednoczonych nie bywa już umieszczana w Podręczniku diagnostycznym i statystycznym. Więcej na temat współczesnej terminologii w haśle >■ nerwica.

psychonerwowy parałelizm *- paralelizm psychonerwowy.

psychoneuroimmunologia (psychoneuroim-munology), nauka interdyscyplinarna, badająca wzajemne powiązania między procesami psychologicznymi, behawioralnymi i neu-rocndokrynologicznymi a immunologią. Również zwana psychoimmunologią.

psychonomiczny (psychonomic): 1. odnoszący się do tego, co jest zgodne z prawem w psychologii. Przedsięwzięcie psychonomi-czne to takie, które poszukuje ogólnych zasad i leżących u ich podstaw praw. Chociaż istnieją różnice w użyciu, termin ten na ogól charakteryzuje podejście do psychologii wzorowane na naukach przyrodniczych; 2. (arch.) odnoszący się do wpływu środowiska na rozwój psychiczny.