WA30850 II109 NARZEDZIA ROLNICZE014 I djvu

[123] NARZĘDZIA ROLNICZE 11

to: kultura szwajcarskich budowli palowych, kultura megalityczna idąca z południa i zajmująca zachodnią część Europy aż po południową część Skandynawii. Wreszcie przychodząca w środkowym okresie neolitu kultura ceramiki malowanej, zajmująca kraje bałkańskie, południową Rosyę i Podole*.

Kultury te chociaż różnią się mniej lub więcej w swych wyrobach, kształtach naczyń glinianych i ich ornamentyce, są w podstawowej i zasadniczej swej istocie kulturami o ludności rolniczej znającej uprawę zbóż, zajmującej się chowem bydła i innych zwierząt domowych, i chętnie osiedlającej się na stałe w większych ugrupowaniach *.

Chociaż w początkach młodszej epoki kamiennej większą przewagę mają ludy rolnicze, nie ma jednak ciągłości w rozwoju rolnictwa, wszelkie bowiem formy gospodarcze jak myśliwstwo, pasterstwo i rolnictwo są funkcyami podłoża (gleby) i warunków klimatycznych.

Przykładem tego są stosunki klimatyczne panujące w Europie w neolicie i następnie w bronzie. Mianowicie w środkowym okresie neolitu zmienia się klimat atlantycki na subborealny, który postępuje z zachodu na wschód. Skutkiem tej zmiany klimatu ludność rolniczo-pasterska opuszcza swe siedziby a w jej miejsce przychodzi ludność o trybie życia koczowniczo-pasterskim. W środkowej epoce bronzu następuje znów zmiana klimatu na subatlantycki, dotychczasowy zaś subborealny cofa się ku wschodowi. Wraz z klimatem subatlantyckim znowu zaczyna się wzmożone osadnictwo⁸.

Z epoki bronzu znane są nam pierwsze narzędzia rolnicze w nielicznych tylko rysunkach. Oprócz tego znane nam są oryginalne okazy radeł, uważane za pochodzące mniejwięcej z epoki bronzu. Do tych znalezisk należą: Rysunki radeł z Alp francusko-włoskich z łańcucha górskiego Col di Tenda, rysunki radeł ze Szwe-cyi południowej, z Tegneby koło Bohuslan i z Ekenberg, część radła ze Svarvarbo w okolicach Upsali, radło z Dóstrup w Jutlandyi i radła z okolic Torunia, Grudziądza i Dabergotz.

Oprócz tych znalezisk przedstawiających radła, znane nam są jeszcze dwa, co do których nie posiadamy absolutnej pewności, czy

¹ Kozłowski, Młodsza epoka 106.

*    N. p. porównaj Kozłowski, Budowle kult. cer. mai. 4 n.

*    Kozłowski, Wczesna, starsza i środkowa epoka bronzu w Polsce, 13 n. 107 n.

http://rcin.org.pl