WA30850 II109 NARZEDZIA ROLNICZE028 I djvu

[137] NARZĘDZIA ROLNICZE 25

[137] NARZĘDZIA ROLNICZE 25

Ryc. 8.

Sposób umocowania lemiesza kamiennego (wedle Quentego).

Ryc. 9 a przedstawia widok z boku takiego radia z lemieszem kamiennym. Jeżeli porównamy sylwetkę tego radia z jednym z rysunków rade! z łańcucha górskiego Col di Tenda (ryc. 9 b) to podobieństwo ich jest bardzo duże. Wprawdzie rysunek tego radia nie potwierdza takiego sposobu umocowania lemiesza, czego nie może uczynić choćby ze względu na swą prymitywność, ale też zupełnie temu nie przeczy. Inne rysunki radeł stamtąd nie posiadają wprawdzie takiego podobieństwa z rekonstrukcyą Quen-tego, ale część dolna, na której osadzony jest lemiesz, u wszystkich przeważnie rysunków odznacza się prócz tego, że jest znacznie krótsza od rękojeści tem, że zawsze jest wygięta wprzód (por. ryc. 4a, b, c,d. e).

Oprócz sposobu umocowania lemiesza, jak u Quentego, mógłby lemiesz taki być ewentualnie umocowany wprost do grzą-dziela, zwłaszcza lemiesze duże, dochodzące do 50 cm długoś i.

Umocowanie to mogłoby być identyczne ze sposobem przytwierdzania kopaczek z rogu jelenia w drewnianą rękojeść, jakie występuje w szwajcarskich palafitach (por. ryc. 2). Inny jeszcze sposób umocowania lemiesza kamiennego podaje Felcman ¹ (ryc. 9 c), jednak sposób ten wydaje się mniej prawdopodobny. Otwory w znanych lemieszach przeciętnie nie przekraczają 2 cm średnicy, przeto kijek tej grubości, a zwłaszcza długości jak u Felc-mana nie wytrzymałby naporu, pomijając już dziwną dość i złożoną budowę całego narzędzia. Rekonstrukcyą Schumachera jest identyczna z rekonstrukcyą Quentego. Radła z lemieszem kamiennym

¹ Stocky, Pravek zeme ćeske 72.

http://rcin.org.pl