WA30881 I902 SZSTEMATZCYNZ KURS4 I djvu

161

stwo cywilizacji, wciskającej się powoli aż w te górskie zakątki *).

„Na Wiśle ^{1 2}) widziałem szpetny zwyczaj. Gospodyni (gaździna) wniosła cebrzyk z pożywieniem do izby, zwołała świnie i w izbie jeść im dała. Zdziwiło to mnie mocno, gdyż górale są wogóle nader ochę-dożni. Kiedy zrobiłem gaździnie uwagę, że przecież w lecie świnie mogłyby karmić się na dworze, odpowiedziała mi, że to stary „zwyk“, że świnie dobrze się chowają, kiedy im jeść daje się w izbie‘‘.

Wogóle, natura górala jest raczej flegmatyczna i powolna, bierna i zachowawcza. Choroby, jak wole i kretynizm, są w dolinach bardzo rozpowszechnione, np. w dolinie Aosty stanowią już 27,9 na tysiąc mieszkańców. Mapki Nr. Nr. 10 i 11, świadczą o związku, jaki istnieje pomiędzy wymienionemi chorobami a wysokością pobytu nad poziomem morza³). Ociężałość umysłowa robi górala podatnym do epi-demji psychicznych (demonomanje zbiorowe miały w wiekach średnich w dolinach jedno z głównych ognisk swoich ⁴). Jest on przewybornym gimnasty-

11

1

*) Malinowski. Zarysy życia ludowego na Szląsku. Ateneum, 1877, II, str. 108.

2

)    Tamże, 115

3

)    Por. przezywanie Spiżaków „Gardłakami”, dla grubych szyi i wól (Enc. Roi., II, 828).

4

)    J. Rankę pobytowi w górach przypisuje krótką, budowę czaszki, właściwą ludności góralskiej w paru punktach ziemi.

Rasy psychiczne.