WA308Y0 II10105 POCZATKI SZTUKI104 I djvu

100

i ciepło. Kosze tubylców Ziemi Ognistej dostarczyłyby niewątpliwie tego samego pożytku, gdyby je pleciono mniej starannie. Australczycy wyrzynają zawsze symetrycznie swe deseczki czarodziejskie *); z tego jednak, co wiemy o ich zastosowaniu, mogłyby one być niesymetrycznemu We wszystkich wypadkach tego rodzaju można przypuścić z całą pewnością, że wykonawca pragnął uczynić zadość potrzebie nietylko praktysznej, ale i estetycznej. Przedmiot ma służyć do użytku, a zarazem być miłym dla oka. Taka najprostsza ozdoba istnieje u wszystkich ludów. Właśnie wśród najniższego szczepu, u mieszkańców Ziemi Ognistej, spotykamy narzędzia zadziwiającej gładkości i symetryczności.

Właściwa jednak ornamentyka rozwinęła się dopiero u A ustralczyków, Minkopów i Podbiegunowców. Zdobnictwo to stanowi jedyną sztuką ludów pierwotnych, którą uwzględniono nieco ogólniej i głębiej. Zwłaszcza ostatnie lata wydały wiele znakomitych prac o ornamentyce ludów niższych. Niestety, nie ma wśród nich ani jednej, któraby traktowała o zdobnictwie u ludów najniższych, o tym zdobnictwie, które stanowi właśnie przedmiot naszych badań. Jest to dziedzina, nad którą wprawdzie przesunął się niekiedy przelotny wzrok badacza, lecz której nikt dotąd na dobre nie przestąpił. Własną ręką musimy torować sobie drogę.

Kształty wyrosłe na tej niepłodnej glebie nie mogą być ani obtite ani rozmaite. Wzory, wyryte i malowane na narzędziach przez Australczyków, Minkopów, po części Podbiegunowców, Europejczykom przypominają najprostsze łigury gieometryczne, więc pierwotnym tym ornamentom nadano dlatego nazwę gieometrycznych. A ponieważ łatwo pomieszać nazwę z istotą rzeczy, przeto niekiedy przytaczają te wzory gieometryczne na dowód* wrodzonej skłonności prostego człowieka do najprostszych form estetycznych. Właściwie skłonność taka nie po-

*) Tak zwane ,,ryczy woły “—deseczki te, uwieszone do sznura i obracane szybko, wydają osobliwy dźwięk (L. K.).

http://rcin.org.pl