20088 PB170168

■ i ivv.rnrr- metod di&gnostycznych w obr.i/ow.imu pr/r>wodu pokarmowego

9. Obrazowanie przewodu pokarmowego

Znac/ny rozwój endoskopii fi horoskopowej bardzo /mienił częstość o raz zakres hadań radiologicznych przewodu pokarmowego obce me wykonywanych. W żadnej innej dziedzinie radiologii nie doszło do pofó\vnyvv alnych zmian u ciągu ostatnich dekad. Bezpośrednia wizualizacja przewodu pokannowego w znacznym stopniu zastąpiła klasyczne metody obrazowania, szczególnie żołądka, dwunastnicy i jelita grubego. Nasi poprzednicy (proszę poszukać jakichś siwowłosych, ocalałych radiologów w ciemnych zakamarkach swojego oddziału) wykonywali dziennie tuziny badań kontrastowych górnego odcinka przewodu pokarmowego - obecnie studenci i stażyści mają niewielkie szanse uczestniczenia w dużej liczbie tego typu badań podczas czasu spędzanego w zakładzie radiologu. Z drugiej jednak mony. mają większe szanse zobaczenia w lenn doodbytniczego z podwójnym kontrastem. Obrazy uzyskane przez prawdziwych mistrzów tej zamierającej sztuki są Wręcz imponujące, jednak diagnostyka na ich podstawie jest gorsza od uzyskanej przez endoskopię

Badania endoskopowe żołądka, dwunastnicy • jelita umbego pozostają niezastąpione, ponieważ umożh* • wiają beżpo^edraą ocenę powierzchni błony śluzowej. pozwalając jednoaetme na pobranie fragmentów nieprawidłowej tkanki lub nawet na interwencję, l taką jak na przykład umieszczanie Sternów podczas jednego zabiegu.

Jedna kwestia dotyczy zarówno endoskopii, jak i badan kontrastowych: ich jakość i skuteczność jest zależna od osoby wykonującej. Jak zawsze, radiolodzy są bardziej na to narażeni od innych specjalistów - jedno źle wykonane tadan« kontrastowe może prześladować radiologa przez bitu Klasyczne metody nbrazowunin, jak na przykład skofw górnego odcinka przewodu pokarmowego, nadal odgrywają główną rolę u pacjentów z zaburzeniami fizjologicznymi (połykanie, perystaltyka przełyku czy żołądka, itp.), n także u pacjentów po zabiegach operacyjnych, np. gdy niezbędni jest ocena miejsca zespolenia. W takich przypadkach niezbędno jest doustne podanie środka cieniującego. Do oceny odcinków jelita niedostępnych dla zwykłego endoskop;.

- zwłaszcza środkowych i dystalnych odcinków jelita cienkiego badania wykonywane w pracowniach radiologie/' nych pozostają nadal metodą ż wyboru. Kapsuła endoskopowa wchodzi do szerszego zastosowaniu, jako nicjonizująia metoda obrazowania, podczas której połykany jest niewidki przetwornik pracujący na częstotliwości radiowej, działający juk kamera w świetle jelita cienkiego; może to być przyczyną znacznych zmian w niedalekiej przyszłości.

Techniki obrazowania przekrojowego, takie jak ultruceo-grafia, tomografia komputero wa czy rezonans magnetyczny, zwiększają znaczenie radiologicznego obrazowaniu narządów uzewnych mających światło - jednym z przykładów jest wirtualna kolonoskopia (ryc. 9. la. b). 7. drugiej strony przekroje poprzeczne uzyskane po wzmocnieniu kontrastowym są bez wątpienia złotym standardem w radiologicznej ocenie litych narządów- trzewnycb jamy' brzusznej.

Ryc 9 la Powyższy obraz przedstawia rekonstrukcje badana patolog, badając makroskopowo jelito: jelito zostaje przecięta spiralnego TK o typ* wirtualnej kotonoskope Widoczny jest me-    wzdłui swojej długiej o%» oraz wyprostowane w celu oceny po

wn*i pokp petąaoey <»u9* Hyputą ł górną łoaną badanego wnrzchn wewnętrznej istnieje jednak pewien imui |ibi — Momentu jekta    być zupełnie poibawona jakichkolwiek fragmentów ratztefc po

- ....... .... ■ -_-_1_- . . . • . . - :_«.

■ wu

i.-r: 9. | Zastosow.inii . .il diagnostycznych w obrazowaniu pr/»wodu pofcarmowago
Problem kliniczny	Nadania	Komentarz*
Ostry ból brzucha
Ostry ból brzucha (wyni.ijjaj.jcy hospitalizacji, ewentualnio zobiugu chirurgicznego); perforacja, niedrożność	AXR na stojąco lub RTG KLP na stojąco; USG	AXR na stojąco lub na lewym boku - rutynowo do oceny USG rozmieszczenia gazów jelitowych i wolnego powietrza. USG do oceny wolnego płynu
	TK	Do dalszej, dokładnej diagnostyka.
Wyczuwalna palpacyjme masa pitologaiu	USG	Często metoda wystarczająca-
	TK	Gdy badanie USG jest nie wystarczające
Ostre krwawienie z przewodu pokarmowgo	Endoskopia	Pozwala na diagnostykę gómago odcinka przewodu pokarmowego; umoakwu miejscowe leczomo np żylaków
	USG	Użyteczne jedynie w ocenie objawów radiotocpcz nych marskości wątroby.
	Angiografia	W niekontrolowanym krwawieniu. Mozę dokładnie pokazać miejsce do chirurgicznej interwenci lub embolizacji; można stosować jako leczenie z wyboru
	MN (znakowane erytrocyty)	Po endoskopii Może wykryć krwawienie nawet 0.1 mVnsn; bei dziej czule od angiografii- Użyteczna w oAroeaydą przerywanych krwawi eruacti
Choroby przełyku i żołądka Zaburzenia połykania	Badanie kontrastowe	Nadal zalecane przed ewentualną endoskopii; dokładna lokalizacja zmiany oraz ocena stopnia martroznoici i uwypuklenia światła Do oceny raNuwó motoryki - fluoroskopła lub MN
	Wideofluoroskopta	W podejrzeniu dysfunkcji gardła najlepiej z jednoczesną oceną łomdąi.
Ból w klatce piersiowej Podejrzenie przepukliny ro/woru przełykowego lub reftuks	Endoskopia	Najlepsza do oceny mmphąi i ijpdmi pneógksi. umożliwia biopsje.
	Monitoring pM	Owrtumy za najlepszy standard w cfiegnostyce idMou żołądkowego, bez weiieolo oceny prayayeji uburwó.
	Badanie kontrastowe	Użyteczne w ocenie przepuklin, rcflulau • eh komplikacji Refłuks spotykamy często ■ me zawsze jest przyczyną bóki Badanie NM może byc zbyt czute Wzrastająca czystość wykonywania badan kontrastowych przed tacMnew chirurgicznym refłuksu.
óadoracja przełyku	RTG KLP	Nieprawidłowe w 10% przypadków pwumofntdMwn obecne u 60%. Mozę bp wystarczające, chyba, za jest planowany zabieg dw urgkzny • niezbędna jest ‘okafrzacja zmiany
	Badane kontrastowe	istnieją dwa szkoły: (A) badame należy pnsprwwłoc stosując niejonowy środek cumujący rozpuszczamy w wodne: gdy nie lanadoctmono przetaki - epaatć TK. (B) badame rozpocząć od zaetosowome eepnontge. rozpuszczalnego w wodza środka neiiąąnyi W przypadku gdy me stwierdza we wycieku poza kmabo przewodu pokarmowego. MPawet baryt db dofcJadnc) oceny.
	TK	Wysoka riubtt cfia peikpracy orać ecenj peeilaA fródyiemn Mjrti i toluenowych.

AXR - zdjęcie przeglądowe jamy brraznaj. TK - tomografia lompuiwowa. KTO KLP rńir r radwto^czne klatto (CKM - endoskopowa cholengiopenkreątogretwi wsteczna, HIDA • wątrobowy    rTunod-ocyrc j MKF - et**,

graba rezonansu magnetycznego: MR - rezonem magnetyczny. MN - medycyna nuklearna uSG - ułb«Hmoo>^