DIGDRUK00150527 djvu

( 2a )

4. W prolektowaney drodze pożądaną iest nieograniczona trwałość, zbyt przeto mało znaczącą iest ilość zwiększonych kosztów na zgrubienie nieco sklepienia w porównaniu z korzyściami, iakie pewność wytrzymałości i nieograniczoney trwałości sprawić mogą. Dla tego gLubość sklepienia 5 stóp w micyscu naycięższem nie należy sądzić za zbyteczną.

W mowie dotąd o wytrzymałości materyaUi, nm uczyniłem żadney wzmianki o wchodzącey do składu budowy cegle.' Przyczyna tego iest, iż takowa daleko wytrzymalszą bydź musi, szezególnióy w dobrych gatunkach, aniżeli łączący ią eyment. "Widoczna iest przeto, iź gdyby zrysowanie ml. to nastąpić, takowe pochodziłoby z uźy-tego cymentu. Po zapewnieniu więc iego wytrzymałości, łatwy⁷ uczynić można wniosek, iż wytrzymałości cegły rachować nie potrzebuiemy.

Po oznaczeniu grubości sklepienia, znana nam .est teraz iego wytrzymałość, p^rzy« naymnićy przez przybliżenie. Lecz co się tycze trwałości takowćy, mierzyć nic mogąc znaiomemi sposobami, musiemy wk_tc tylko rozumować.

Przypuściwszy, iż materyał cegły i wapna z przyzwoitą na ten cel urządzoną zaprawą, zdolne są przetrwmć liczne wieki bez zmiany chemiczne'y i fizyczney Wewnftrz-nych własności, czego mamy liczne przykłady w przeszło po dwadzieścia wieków" istnie-iących zabytkach; w takowym razie 1 z przyczy ny samego składu sklepienia, i z przyczyny działaiących na niego ciężarów, wnosić możemy o nadzwyczayney mocy proiektowaney drogi, przetrwać mogącey w nayodlegleysze wieki. Jakoż z przyczyny kształtu sklepienia i pochodzącego stąd mechanizmu. Działanie ciężaru wierzchniego sprawia, iż w^rszy stkie części opieraiące się temuż dążą do środkowe'y przestrzeni w kierunkach właściwych promieni każdey części, a tym sposobem tworzy się iak naydosko-nalsza całość, która zupełnie odmienne ma własności od innych składów budowli.— Kiedy bowiem w ostatnich wszystkie części usiłuia ustawicznie do rozłączenia się i związek potrzebny czynić przymuszeni iesteśmy sztucznemu sposobami, iuź to belkowaniem, ankrowaniem, iuź sztabowaniem, lub też przeciw ^porami. Wproi;kcovyanym składzie drogi, bez pomocy materyałów rozmaitości, wszystko dąży do środka, iak gdyby rządzone silą attrakcyi, usiłowało utworzyć iedną tylko massę I tato iest nayglównieysza zaszczjcaiąca budowę własność we względzie iey trwałości.

■ akowcy dążności sklepienia, sprzyiaią ieszcze z drugiey strony działające nań ciężary. wiadomo iż ziemia, a tem bardziey piasek zostawać nie może w spoczynku pod większą pochyłością nad 45 stopni. Jeżeli więc znayduie się w iakowym składzie budowy czę.^ć piasku oparta na pionowey płaszczyźnie, natenczas takowa płaszczyzna wytrzymywać musi cały ciężar drżności do osunicnia się piasku, aż do położenia 45°..

lak więc W obecnym składzie drogi, oprócz wzmiankowanego tłoczącego ciężaru, znayduią się ieszcze dwa inne boczne, np. z iedney strony okazany przez L.n.i.l. wyo-