DIGDRUK00150530 djvu

(    24    ;

cegielniach. Natura ziemi iest taż dzisiay iak była przed dawnemi wiekami, a leżeli teraz nie robi sic podobna cegła iak była dawniej, to pochodzi albo z niemnieietno-ści fabrykanta, albo tez ze zbytniego zaufania, iż na naygorszy nawet materiał znay-dzie się iednak kupiec. Widziałem cegły we Włoszech, Francy ., Anglii i Holandyi, których wytrzymałość przechodzi moc kamieni średniey twardości. .W Holandyi używany do brukowania dróg pocztowych cegły, po miastach wszystkie trotoary są równie ztakoweyże robione. W Niemczech także w wielu mieyscach doskonałą w⁷yra-biaią cegłę. Jednćm słowem nigdzie, bardziey zley nie masz iak u nas w Polscze a szczególnie f w Warszawie. Niesłuszne przeto iest użalenie się na wyroby teraznićy-szćy epoki gdy mamy na to oczywiście przeciwne dowody w innych kraiach.

Przedmiot ninicyszego pisma niedozwala mi rozszerzać się nad sposobami urządzania rozmaitych części fabryki dla poprawienia powyższych niedoskonałości; lecz ieżeliby proiekt ninieyszy został przez rząd potwierdzonym, natenczas chętnie przyczyniłbym się do dania potrzebnćy instrukcji Antreprencrowi, lako tez do zakry-ślenia potrzebnych warunków zapewniaiących dobroć wyrobu. Kiedy więc cegła musi'bydź pierwey oddzielnie przysposobioną, wypada ztąd, iż dwa lata koniecznie poświęcone bydź muszą na przygotowanie materyalu przed rozpoczęciem sameyże budowy drogi. Gdj ż nictylko cegła, ale nawet materyal służący do zaprawy wapna , musi bydź równie pierwey przygotowany.

Przygotowanie materyalu z przyczyny rozkładu fabryki iaki niżey zobaczomy może bydź uskutecznione następuiącyin sposobem:

Ponieważ właściwa część fabryki czyli sama podziemna droga wykonaną ma bydź w przeciągu lat dwóch, to iest iedna połowa wiednytn, a druga w następnym. Do tego gdy rok trzeci potrzebnym iest na zrobienie ziazdow i wytynkowanie części wewńętrznćy; widoczna przeto, iż matery^ralu przygotowanie trwać może lat cztery, to iest dwa przed rozpoczęciem fabryki, a dwa w samymże ciągu.

Co do wapna, takowe sprowadzone bydź powinno ani lasowane, ani też gaszone, starać się przytem należy, aby to było iak naylepszego gatunku.

Co do cy mentu, głównćm usiłowaniem składu budowy iest,aby mury^T takowćyże nie przepuszczały wewnątrz żadney zewmętrzney wilgoci. Dla tego niedość iest użyć zaprawy wapna dla nadania związku murom, potrzeba aby taż zaprawa posiadała jeszcze własność twardnienia ww-odzie, a tćm samem nie przypuszczała wdlgoci. Włochy i Anglia posiadaią naturalny maleryał który nabiera w wodzie kamiennćy twardości. Nazywaią takowy materyał Cymentem Rzymskim, wm Francyi niedawno odkryto również takowy", lecz w małych tylko próbach odpowiada własności Włoskiemu i Angielskiemia. Do tyehczas nie potrafiono urządzić tak dogodnych pieców na większą skalę aby pożądana własność otrzymaną bydź mogła w -większych ilościach.

.Liecz