WYKŁAD 6 (2.12.2007r.)
Formy przepływu kapitału
Podział ze względu na czas wywozu
krótkoterminowe - mniej niż 12 miesięcy; w 99% kredyt handlowy jest formą krótkoterminową, inwestycje na rynku walutowym
długoterminowe - więcej niż 12 miesięcy; bezpośrednie inwestycje zagraniczne
Podział ze względu na formę, postać
kredyty handlowe: nigdy nie występuje samodzielnie, jest wynikiem transakcji w handlu międzynarodowym; odroczona forma płatności, eksporter kredytuje importera, może mieć miejsce odwrotna sytuacja jeśli mamy do czynienia z wpłatą zaliczki; wyjątek: kredyt handlowy powyżej 12 miesięcy, dobra inwestycyjne o bardzo dużej wartości, ,,obiekty pod klucz'' np. fabryka
inwestycje na rynku walutowym: krótkoterminowe, charakter spekulacyjny, zmiana kursu
inwestycje portfelowe: dywersyfikacja portfela aktywów w ujęciu międzynarodowym; przy posiadanym majątku uzyskać jak największe zyski, różne skłonności do ryzyka; kupowanie akcji na różnych giełdach, różnicowanie aktywów; inwestycja portfelowa nie zawsze jest spekulacyjna
kredyty finansowe w ujęciu międzynarodowym: postawienie do dyspozycji kredytobiorcy określonej kwoty pieniężnej beż możliwości oddziaływania na sposób jej wykorzystania; rozwój lata 70-te XX wieku
bezpośrednie inwestycje zagraniczne:
Podejmowanie od podstaw samodzielnej działalności gospodarczej za granicą lub przejmowanie kierownictwa w już istniejącym przedsiębiorstwie: inwestycje od podstaw (greenfiled), przejmowanie (fuzje, przejęcia), prywatyzacja.
Definicja inwestora bezpośredniego OECD: podmiot, który posiada przynajmniej 10% akcji lub udziałów przedsiębiorstwa zagranicznego a jego celem jest wywieranie długoterminowego wpływu na funkcjonowanie przedsiębiorstwa.
Powody wzrostu inwestycji bezpośrednich, lata 80-te XX wieku:
możliwości technologiczne
dostęp do informacji
rozwój procesu integracji gospodarczej
procesy prywatyzacji
wzrost kosztów fazy badawczej i łączenia
fuzje i przejęcia
TEORIA EKLEKTYCZNA
Przepływ bezpośrednich inwestycji.
Czynniki wpływające na decyzję o internacjonalizacji produkcji przedsiębiorstw.
Korzyści i zagrożenia związane z lokalizacją części działalności przedsiębiorstwa za granicą:
ceny czynników produkcji
jakość czynników produkcji
dostępność komunikacyjna, koszty transportu
ustawodawstwo regulujące działalność obcego kapitału
wielkość rynku i możliwość lokowania na nim produktu finalnego
polityka handlowa prowadzona w kraju ewentualnej filii
stopień podobieństwa kulturowego
stosunek społeczeństwa do obecności obcego kapitału
Korzyści - możliwości internalizacji procesu gospodarczego:
obniżenie kosztów produkcji w wyniku zwiększenia skali produkcji
obniżenie kosztów w wyniku rozłożenia niektórych kosztów na większą produkcję
uniknięcie kosztów prawnej ochrony własności
możliwość manipulowania cenami w drodze między filią a centralą
Walory przedsiębiorstwa możliwe do spożytkowania za granicą kraju-siedziby:
wielkość przedsiębiorstwa
pozycja monopolistyczna
marka
unikalna technologia
potencjał badawczy
zasoby kwalifikowanej siły roboczej
zasoby wysoko wykwalifikowanej kadry menedżerskiej
ankieta przeprowadzona wśród kadry menedżerskiej
Co wpływa na podjęcie decyzji o rozpoczęciu inwestycji bezpośredniej?
83% wielkość rynku
54% stabilność polityczna
52% regulacje prawne
43% stabilność makroekonomiczna
41% obecność konkurentów
30% jakość infrastruktury biznesowej
29% prawo do transferów zysków
28% cena, jakość siły roboczej
22% dostęp do rynków zagranicznych
22% pomoc lokalnego rządu
KRYZYS ZADŁUŻENIOWY
Kryzys zadłużeniowy - sierpień 1982 rok; data symboliczna, Meksyk oficjalnie zawiesił wypłacalność, ogłoszono niewypłacalność państwa
Ekspansja kredytów finansowych przypada na 70-te lata, największy rozwój w czasie pierwszego kryzysu naftowego. Kryzys dotyka całą gospodarkę światową.
Najprostszą formą zagospodarowania pieniędzy dla eksporterów ropy były lokaty w instytucjach finansowych.
Transakcje za ropę naftową zawierano głównie w dolarach amerykańskich, dlatego też zakładano lokaty dolarowe.
Banki na masową skalę zaczęły poszukiwać kredytobiorców.
Po stronie potencjalnych biorców było coraz mniej chętnych wśród państw rozwiniętych, państwa rozwijające się chciały brać kredyty.
Nadpłynność sektora bankowego powodowała niskie oprocentowanie kredytów. Wprowadzano również karencję kredytową, czyli możliwość rozpoczęcia spłaty po czasie.
Kiedy dochodziło do spłaty kredytów wiele państw nie było w stanie podjąć się spłaty zobowiązań (VIII.1982)
Przyczyny wybuchu kryzysu zadłużeniowego.
Czynniki obiektywne wynikające z funkcjonowania gospodarki światowej.
Warunki, w których dochodziło do brania kredytów.
Bezprecedensowe zmiany stóp procentowych.
LIBOR - London Interbank Offered Rate; stoa wyjściowa, na bazie której udzielano kredytów
Gdy doszło do spłaty kredytów oprocentowanie było nawet kilkanaście razy wyższe niż w momencie zaciągania kredytu
Wtedy nikomu nie zależało na zabezpieczeniu kredytu. Uważano, że dekoniunktura na rynkach jest tak silna, że długo stopy procentowe nie wzrosną.
Gospodarka USA w latach 70-tych weszła w fazę stagflacji (wysoka jak na USA inflacja, ujemny wzrost gospodarczy). Większość gospodarki opierała się na umowach długoterminowych.
Fridmann - za rządów Regana stworzył plan naprawczy gospodarki USA, który zakładał obniżenie podatków z równoczesnym podniesieniem podstawowych stóp procentowych.
USA wyszło ze stagflacji, co wpłynęło na resztę świata. Powstało zagrożenie przeniesienia kapitału eksporterów ropy z lokat europejskich do banków amerykańskich bo tam były wyższe stopy
Europejskie banki komercyjne wymusiły na bankach centralnych podniesienie stóp procentowych do poziomu przewyższającego poziom stóp w USA.
Błędy kredytobiorców
Niedostateczne oparcie strategii rozwoju na eksporcie oraz błędy w polityce
makroekonomicznej.
Przykład Polski: brak spójnej wizji rozwoju, jak zagospodarować pieniądze z kredytu;
polityka przewartościowania kursu, dobra, które chcieliśmy eksportować były drogie a
import tani; polityka taniego pieniądza, niskie stopy procentowe, zniechęcenie do
oszczędzania, pieniądze z kredytu wywożono za granicę
Błędy kredytodawców
Ocena wniosków kredytowych indywidualnie a nie kompleksowo.
Zbyt przyjacielska atmosfera.
Zbyt duże zaufanie do ZSRR.
Nadmierne zaufanie do instytucji międzynarodowych: Bank Światowy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy.
33