082 8

I "

160 Lewin

typologię dzieci. Główne prace: Sobranije piedagogiczeskich soczinicnij (t. 1-5 1951-54).

Lewin Aleksander (ur. 15 XII 1915 w Pińsku), pedagog; 1937-39 wychowawca w Domu Sierot J. Korczaka; 1944-45 dyrektor Polskiego Domu Dziecka w Monetncj (ZSRR); 1947-50 organizator Centralnego Ośrodka Wycho-wawczo-Szkolcniowego RTPD w Bartoszycach; od 1950 pracownik naukowy Inst. Pedagogiki, 1950-54 jego wicedyrektor, od 1974 profesor Inst. Badań Pedagogicznych. Zainteresowania naukowe: teoria wychowania ze szczególnym uwzględnieniem wychowania kolektywnego, analiza działalności peda-gogów-nowatorów, zastosowanie ujęcia systemowego* w badaniach nad wychowaniem. Główne prace: Problemy wychowania kolektywnego (1953, 2 wyd. 1955), Makarenko. Konfrontacje pedagogiczne (1960), Makarenko w Polsce (1962), Jednostka i grupa w systemie wychowania kolektywnego (1967), Metodyka wychowania w zarysie (1966, 2 wyd. 1968), O systemie wychowania (1970, 2 wyd. 1972), redaktor 7-tomowego wydania Dziel A. Makarcnki (1955-57).

Lewin Kun (1890-1947), psycholog niemiecko-amcrykański; od 1932 przebywał na emigracji w USA; 1935-45 profesor State University of Iowa. Jest twórcą psychologii typologicznej, zw. również psychologią pola. Traktuje ona człowieka jako całość działającą pod wpływem określonych potrzeb w obrębie swego otoczenia, którego różne składniki — pozytywne lub negatywne — równocześnie przyciągają i odpychają człowieka w różnych kierunkach; czynnikiem regulującym zachowanie człowieka wobec otoczenia jest przede wszystkim wola, wpływ na tę regulację mają również uczucia. L. jest również twórcą teorii dynamiki grupowej (group dynamics) i organizatorem badań nad wpływem grupy na jednostkę, zajmował się też psychologią rozwojową i socjologią małych grup społecznych. Główne prace: Vorsatz_f Wille und Bedurfnis... (1926), A Dynamie Theory of Personality (1935), Principles of Topological Psychology (1936).

lcworęczność, przewaga lewej ręki nad prawą pod względem sprawności i siły, wTodzona lub nabyta w okresie wczesnego dziecięctwa. W Polsce pojawia się dość rzadko, gdyż dzieci leworęczne pod wpływem otoczenia zaczynają się posługiwać prawą ręką. Niekiedy stopień sprawności obu rąk jest jednakowy-, jednakże ogólna sprawność ruchowa dzieci oburęcznych jest na ogól niższa.

lęk — niepokój.

licencjat [łac. licentiatus — dopuszczony], stopień naukowy we Francji i w niektórych innych krajach, niższy od stopnia doktora, dający jednak prawo wykładania (licentia docendi).

liceum [od gr. l.ykeion]: 1) w starożytnej Grecji zakład gimnastyczny w Atenach w ogrodzie zw. Lykeion, w którym Arystoteles prowadził szkołę filozoficzną; 2) w czasach nowożytnych średnia szkoła ogólnokształcąca

liczba 161

w Polsce, Francji i niektórych innych krajach. Francuskie 1. (lycee) rozpoczyna się po 9 latach nauki i trwa 3 lata, polskie 1. opiera się na 8-klasowcj szkole podstawowej i obejmuje 4-letni okres nauki.

Liceum Krzemienieckie, szkoła założona w 1805 przez T. Czackiego, początkowo (do 1819) nosząca nazwę Gimnazjum Wołyńskiego. Nauka w L.K. trwała 10 lat i obejmowała program znacznie przewyższający poziom ówczesnych szkół średnich. W klasach wyższych L.K. wprow-adzono kierunki: filologiczny, matematyczny i prawny, otwarto też kursy lekarskie i mechaniczne. L.K., określane mianem Aten Wołyńskich, zlikwidowane zostało po powstaniu listopadowymi w- 1831. Swój świetny rozwój zawdzięczało nie tylko Czackiemu i H. Kołłątajowi, który był doradcą Czackiego, ale takim wykładowcom, jak J. Lelewel, A. Feliński, J. Korzeniowski i E. Słowacki. W latach 1922-39 L.K. wznowiło swą działalność już jako zespół szkół ogólnokształcących i zawodowych.

liceum ogólnokształcące, trzeci stopień szkoły ogólnokształcącej w Polsce, oparty od 1961 na 8-klasowej szkole podstawowej. Ukończenie l.o. i uzyskanie świadectwa dojrzałości uprawnia do ubiegania się o przyjęcie do szkoły wyższej. W liceach nicsprofilowanych program jest jednolity, obejmuje 17 przedmiotów obowiązkowych i 3 nadobowiązkowe. Uczniowie wybierają jedynie w kl. I jeden z języków zachodnich (angielski, francuski lub niemiecki) oraz w klasie ostatniej zajęcia w jednej z grup przedmiotów: humanistycznej, językowej, matematyczno-fizycznej, biologiczno-chemicznej i geograficzno-eko-nomicznej. Dla uczniów kl. IV pragnących ukończyć liceum, lecz nie ubiegających się o świadectwo dojrzałości, przewiduje się przysposobienie do wybranej dziedziny pracy zawodowej. Pewien odsetek liceów- ogólnokształcących prowadzi nauczanie podstawowych przedmiotów w wybranym języku obcym: angielskim, francuskim, niemieckim lub rosyjskim. Licea sprofilow*anc dzielą się na matematyczno-fizyczne, humanistyczne (filologiczne) i biologiczno--chcmicznc.

liceum zawodowe, szkoła średnia dla młodzieży nie pracującej, kształcąca robotników wykwalifikowanych i dająca prawo wstępu na studia wyższe; do l.z. przyjmowani są kandydaci w wieku 15-17 lat, po ukończeniu- szkoły

podstawowej.

liczba, wytwór abstrakcji oznaczający liczność danego zbioru przedmiotów, liczenie zaś jest posługiwaniem się liczbami. W toku liczenia posługujemy się liczbami naturalnymi 1, 2, 3, 4..., tj. całkowitymi i dodatnimi. Zasadami dodawania, odejmowania, mnożenia i dzielenia I. naturalnych oraz badaniem właściwości tych działań zajmuje się arytmetyka, która stanowi przedmiot nauczania szkolnego. Rozszerzenie pojęcia 1. dało w efekcie ułamki, 1. ujemne i zero, dzięki czemu możliwe się stało dzielenie liczb naturalnych oraz ich odejmowanie.

11 Słownik pcdagogiciny