47681 str 8 159

158 OGRÓD. ALE NIE PLEWIONY

Tak i ja, lubo słucham czego, lubo czytam,

Poważne sentencyje i pzykłady chwytam;

⁵ Słowa, jak woda przez sieć, tak przez głowę płyną, Oraz i drobne rybki, jeśli się nawiną.

Kto powikłany albo włok ma bez obierze,

Lepiej go niech dla wróblów porżnie na więcierze, A miasto Liwijusza, Seneki, Tacyta ⁰ Stary kalendarz albo Sowiźrala czyta.

51. TREFUNEK NA MAZOSZU

W Wielki Piątek, chcąc dodać słuchaczom impetu, Na początku kazania każe ksiądz z muszkietu Strzelić głośno za ścianą, nabiwszy sowito;

•Sam, wszedszy na ambonę, zawoła: „Zabito!”

⁵ Da ów ognia, ludzie się sypią jako z kosza

(Bo tam nigdy bez zwady, kto wiadom Mazosza), Same baby zostały; więc się jedna pyta:

„Kogoż to, dobrodzieju, śmierć wzięła zabita?”

A ksiądz: „Pana Jezusa Chrystusa naszego”.

¹⁰ Baba zaś: „Chwałaż Bogu, że nie Godlewskiego, Bo dobry, cnotliwy człek, daj mu Boże zdrowie”.

W tym ludzie zejdą i ksiądz kazania dopowie.

w. 7 Kto [...] bez obierze — kto ma włok (sieć) poskręcaną lub zepsutą (bez obierzy, tj. bez sznurów), w. 8 więcierz — tu: klatka.

w. \0 „SowiźraF' — Sowiźrzal krotofilny i śmieszny, niezwykle popularny i wielokrotnie w XVI i XVII w. wydawany zbiór drastycznych opowiadań ludowych o przygodach tytułowego bohatera.

52. WEKSEL NOWOMODNY

Dał kowal w pysk tkaczowi, że mu spuchły wargi;

W nadzieję basarunku — do wójta, do skargi.

Śle wójt po winowajcę, a kiedy ten zwłacza.

Tęskno, czekając dłużej, do roboty tkacza:

⁵ „Już bym ja, panie wójcie, niejeden zwił kłębek!

Ale cóż mi leż kowal da za mój pogębek?"

„Grosz — rzecze wójt — tak biorą wedle prawa ini".

A ów go pięścią w gębę: „Jednoż to uczyni.

Kiedy tu sobie ten grosz odbierzecie — rzecze —

⁰ A mnie się do roboty czasu nie przewlecze".

53. NA GĘSTE NOBILITACYJE

Z Warszawy, bom po to słał, piszą mi umyślnie,

Że się chłopstwa sroga rzecz do szlachectwa ciśnie, Nie mogłem, tylko z wielkim wyrzec serca bólem.

Że szlachcic został, chłopi chcą być szlachtą, królem. ⁵ Toć się też szlachcie postrzyc trzeba było w chłopy, Kiedy na tak dostojne wstąpił ich Piast stropy,

A im się było w szlachtę na ten czas przetworzyć.

Nie wiesz. Maćku, że kozie dość ogona po rzyć?

52.    WEKSEL NOWOMODNY

w. 2 basarunek — odszkodowanie (za rany), w. 3 zwlaczać — zwlekać, spóźniać się.

w. 4 Tęskno [...] tkacza — tkaczowi pilno do roboty, rwie się do roboty.

53.    NA GĘSTE NOBILITACYJE

w. 4 Że szlachcic [...] królem — dlatego, że szlachcic został królem (Wiśniowiecki), chłopi chcą być szlachtą, w. 5 postrzyc — tu: zamienić się.