50074 PB040679

158 Higiena i dobrostan zwierząt gospodarskich

Innym objawem frustracji a jednocześnie zachowaniem rekompen.su. jącym zachowanie normalne jest tzw. „pseudogniazdowanie" lub inaczej nazywane zachowanie nieśne „puste”, obserwowane u kur utrzymywanym w klatkach bateryjnych. Pozbawienie kur gniazdowania wywołuje u nich duży niepokój, jest przyczyną ich cierpienia psychicznego i stanowi jeden z ważniejszych problemów behawioralnych kur.

Zaburzenia behawioralne u kur prowadzą w intensywnych hodowlach do kanibalizmu, którego przyczyny są bardzo zróżnicowane. Należy pod-kreślić, że częstość występowania kanibalizmu u kur w systemie bateryjnym jest niższa, niż w systemach podłogowych.

Jedną z dyskusyjnych metod zapobiegania kanibalizmowi jest przycinanie dziobów u kurcząt, powodujące zarówno ostry, jak i chroniczny ból u ptaków oraz objawy depresji.

Silny stres i cierpienie kur wywoływane są także w praktyce hodowlanej w wyniku przepierzania kur dla wydłużenia cyklu produkcyjnego. Zabieg ten związany z radykalnym ograniczeniem paszy i wody oraz światła prowadzi do gwałtownego wzrostu zachorowalności i śmiertelności kur. Zabieg przepierzania wykonywany w powyższy sposób jest zabroniony ustawodawstwem UE.

5.8.2. Implikacje zdrowotne a dobrostan kur

Stan zdrowia kur zawsze świadczy o poziomie dobrostanu, ale i dobrostan ptaków wpływa na ich zdrowotność. Schorzenia będące następstwem obniżonego poziomu dobrostanu, a jednocześnie wynikające z systemu czy technologii utrzymania nazywane są technopatiami.

Do najczęściej wyliczanych technopatii u drobiu należą schorzenia kończyn. Schorzenia te są opisywane u tych kur, które utrzymywano w systemach ograniczających im niezbędną powierzchnię do takich ćwiczeń ruchowych, jak spacer, bieganie, rozpościeranie skrzydeł.

Wykazano, że wytrzymałość kości na złamania u kur z chowu bateryjnego jest niższa o 41% w porównaniu do kości u kur z chowu tradycyjnego. Syndrom „klatkowego zmęczenia kur” będących w dobrej nieśności i kondycji, u których występuje nagłe przewrócenie się na grzbiet, z towarzyszącym paraliżem jest często opisywany w literaturze naukowej. U kur tych obserwuje się kruchość i łamliwość kości długich, deformację mostka i żeber.

Ograniczenie swobody ruchu obserwowane szczególnie w klatkach bateryjnych jest główną przyczyną słabości kończyn, która manifestuje się jako deformacje, osteoporoza, złamania czy dyschondroplazje oraz słabość

mięśni* ¹¹    .    ‘

Konsekwencjami słabości kończyn może być zwiększona częstotliwość złamań, kuławizny, silny ból, niemożność pobierania pokarmu i wody, _a przez to cierpienie z powodu głodu i pragnienia, wycieńczenie organizmu i śmierć (fot. 5.3).

Fot. 5.3. Kulawizna u kury (Internet)

Do schorzeń kończyn powstających na tle warunków utrzymania należy zaliczyć uszkodzenia palców i stopy. Stwierdzono, że u kur w klatkach bateryjnych częściej występują: rogowacenia stopy, liczne jej pęknięcia, niekontrolowany przerost pazura i złamania lub zwichnięcia palców. Wyposażenie klatek w taśmy ścierne służące do ścierania pazurów oraz w gniazda

1    grzędy znacząco redukowało te uszkodzenia. Zdrowotność stóp i paJców nie budzi natomiast żadnych zastrzeżeń w systemie ściółkowym, chyba że dochodzi do zawilgocenia ściółki.

Przedstawione wyżej zaburzenia behawioralne i zdrowotne są, oczywiście, tylko przykładowymi wyznacznikami dobrostanu.

5.8.3. Warunki utrzymania niosek

Zgodnie z obowiązującymi obecnie dyrektywami UE wymienionymi w rozdziale 6.6 i Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dn.

2    września 2003 r. w sprawie minimalnych warunków utrzymywania poszczególnych gatunków zwierząt gospodarskich (Dz. U. Nr 167, poz. 1629)