53081 Top 52 BMP

CII *ORFEUS»

konanym w oryginalnej edycji z r. 1626, nie możemy również autorytatywnie stwierdzić, iż przeróbki te są dziełem autora. Jednocześnie wydaje się rzeczą mało prawdopodobną, by zmian tych mógł dokonać kto inny.

Załóżmy jednak nawet, iż udowodniliśmy bezspornie (co wobec braku egzemplarza oryginalnego wydania z r. 1626 bądź też innych dokumentów jest rzeczą co najmniej trudną), iż zmiany dotyczące sielanki Orfeus są na pewno dziełem Szymonowica. Czy wówczas należałoby respektować zmiany, które poeta wprowadził u schyłku życia, ulegając prawdopodobnie swoistemu oportunizmowi,, które nie ulepszają, lecz przeciwnie, raczej psują tekst, które zacierają, niekonsekwentnie zresztą (przecież mimo wszystko Orfeus w znanym nam wydaniu z datą 1626 pozostał), zawartą w nim ideę? W tej sytuacji wydawca, zdecydował się pozostawić Orfeusa, zgodnie z pierwodrukiem, na pozycji XVI. Idąc za radą prof. Stanisława Pigonia, nie wprowadzono' również do tekstu głównego sielanki Orfeus uzupełnień, które przynosi, znana nam obecnie edycja z datą 1626, umieszczono je natomiast w przypisach. Pozostawiono także w tekście głównym ww. 13—14, 41—42, 59—60 sielanki XX, Epitalamium Heleny, opuszczone w zachowanym wydaniu korsarskim z datą 1626. Trudno bowiem byłoby udowodnić — przy obecnej znajomości faktów — iż wiersze te usunięto wskutek skreśleń samego autora. Bardziej- prawdopodobne wydaje się, iż były to .po prostu przypadkowe opuszczenia niestarannego zecera. Różnice i tu odnotowano w komentarzu.

Wydanie niniejsze przyjmuje poprawkę edycji z datą 1626 jedynie tam, gdzie usuwa ona niewątpliwy błąd pierwodruku (wyd. 1614 A) oraz poddruku z datą 1614 (wyd. 1614 B), por. w. 19 sielanki I i komentarz do niego.

Komentarz niniejszego wydania rejestruje wszystkie treściowe i stylistyczne odmianki występujące w wydaniach 1626 i 1614 B. Spośród odmian morfologicznych i fonetycznych podano w komentarzu najważniejsze. Nie uwzględniono natomiast zupełnie zmian powtarzających się, które odnotowano w uwagach niniejszych.

Wydanie pierwsze (oznaczam je dalej jako: Si) i wydanie drugie z datą 1614 (1614 B = S2) posiadają formę więtszy, a wydanie z datą 1626 (= S3) — formę większy. W Si mamy: mięszkać, przemięszkiwać, a w S2 i Ss: mieszkać, przemieszkiwać. W Si i S2 (tu z wyjątkiem w. 35 siei. VI) mamy: rozliczny, niezliczony, a w Ss: rozliczny, niezliczony. W Si i S2 mamy: pozny, w Ss: późny (graficznie: późny). W Si i Ss jest zawsze: próżno, próżny, w S2 też forma ta przeważa, ale obok niej pojawia się próżna (siei. XIV, w. 59) i próżna (graficznie: próżna — siei. X, w. 93). W Ss mamy zawsze: różny, różność, różnica, w S2: rożny, w Si częściej występuje różny, ale jest również i rożny (siei. III, w. 32). W Si mamy zawsze jeśli (graficznie: jefli), w Sa prawie zawsze jeśli, a gdzieniegdzie tylko pojawia się forma jejli (np. XIV, w. 111; XV, w. 7, 64). W S2 mamy oboczność jefli i jeśli. W Si konsekwentnie występuje forma wszystek, wszystko (wyjątek jedynie w w. 63 siei. XV: wszytkie), w S3 prawie zawsze mamy wszytek, wszytko, w S2 występuje pomieszanie obu form (wszystko i wszytko). W Si przy czasownikach zwrotnych mamy prawie zawsze się (siei. II, w. 136; VII, w. 138; XV, w. 89; XVI, w. 123, 187: sie), w Ss przeważa zdecydowanie sie, w S2 mamy oboczność się i sie.

Tekst zamieszczony w „Dodatku” Pozostałych wierszy polskich, oparto na pierwodrukach (współczesnych autorowi powtórnych wydań tu nie notujemy), o ile dany utwór w ogóle drukowany był za życia poety. W ten sposób postąpiono również z utworami, które nie ukazały guę samodzielnie; Mulięr ■ fprtis i wierszyki drukowane przy

f ¹    "    >    '    <    "    '    t ,