66598 tomI (26)

28 Podstawy fizjoterapii

ehodnych i acetylocholiny - wytwarzanej pod wpływem działających bodźców z zawartej w skórze choliny. Bez względu na mechanizm, godnym wyeksponować nia jest jednak sam fakt rozszerzenia naczyń skórnych, jako że rozszerzone naczynia skórne mogą pomieścić około jednej piątej części całej krwi, co może mieć zasadnicze znaczenie dla rozmieszczenia mas krwi i ukrwienia różnych narządów, Z tym wiążą się z kolei szersze reakcje ogólnoustrojowe (p. niżej). Poza tym ważne są również inne jeszcze zjawiska, zachodzące w skórze pod wpływem bodźców fizykalnych (np. reakcje foto- czy elektrochemiczne), o czym będzie mowa w dalszych częściach podręcznika.

Podporowa funkcja szkieletu

W swej istocie szkielet pełni rolę swego rodzaju rusztowania, nadającego bryle ciała ludzkiego określony kształt oraz podtrzymującego układ poszczególnych segmentów ciała wbrew sile ciążenia. Niezależnie od tak postrzeganej funkcji podporowej, szkielet (układ kostno-stawowy) tworzy niejako specyficzny system dźwigniowy, umożliwiający z kolei poruszanie się poszczególnych (sąsiednich) segmentów ciała względem siebie.

Podporowa funkcja szkieletu polega na przeciwstawieniu się sile ciążenia oraz działaniu innych sił. Siły te mogą mieć różny kierunek (ściskanie, rozciąganie, zginanie i skręcanie) oraz różny charakter (obciążenia statyczne i dynamiczne). Podstawowym wyrazem omawianej funkcji jest postawa ciała, aczkolwiek funkcję tę trzeba widzieć też i w innych sytuacjach (pozycjach), kiedy to odcinki ciała stykające się z podłożem przenoszą nań ciężar wyżej usytuowanych części ciała. Poza postawą ciała w sensie ogólnym, z funkcją podporową mamy bowiem do czynienia w rozmaitych pozycjach spoczynkowych i w roboczych, a w dynamice - podczas chodu.

W spionizowanej postawie człowieka omawianą funkcję pełnią kości kończyn dolnych wraz z obręczą miedniczną oraz kręgosłup. Ten ostatni pełni też rolę specyficznego amortyzatora (krzywizny). Dzięki tym krzywiznom w poszczególnych segmentach kręgosłupa utrzymany jest właściwy rozkład sił (obciążeń), które przenoszone są przez bardziej do tego przystosowane trzony kręgowe. Z mechanicznego punktu widzenia cały ten układ jest tak skonstruowany, że umożliwia on utrzymanie mas ciała wbrew sile ciążenia stosunkowo niewielkim nakładem sił tzw. mięśni antygrawitaeyjnyeh.

Do czynników warunkujących spełnienie zadań w zakresie funkcji podporowej zalicza się prawidłową makro- i mikroskopową budowę oraz odpowiednią wytrzymałość kości, chrząstek stawowych i tkanek okołostawowych (torebek, więzadeł i mięśni). Te ostatnie tkanki muszą leż mieć właściwą długość i elastyczność, co przy dostatecznej sile mięśni i odpowiednim sterowaniu ich czynnością gwarantuje niejako prawidłowe ustawienie sąsiednich odcinków ciała względem siebie.