71065 IMGh72 (4)

Wyobrażenia wygnania z raju ziemskiego przedstawiają Adama i Ewę o smutnych i zrozpaczonych twarzach, zakrywających swoją nagość rękami bądź liśćmi.

Wygnanie z raju ziemskiego

Popełniwszy grzech pierworodny, polegający na spożyciu zakaza-

Miejsce Raj ziemski

Epoka

Po popełnieniu grzechu pierworodnego

Postacie Anioł, Adam i Ewa

Źródła

Księga

Rodzaju 3, 8-24

Warianty i modyfikacje Z epizodem tym czasami bywa wiązana scena poprzedzająca wygnanie Adama i Ewy oraz następująca po niej scena pracy Adama

Ikonografia Bardzo obszerna, zarówno w cyklach przedstawiających sceny z Księgi Rodzaju, jak i jako odrębny motyw

► Masaccio,

Adam i Ewa wygnani z raju ziemskiego. 1424-1425 r.. Florencja, kościół Santa Maria de! Carmine, kaplica Brancacdch.

nego owocu, Adam i Ewa zostali zaskoczeni przez Boga i ukryli się między drzewami. Pan zawołał ich, a gdy domyśli! się, że zjedli zakazany owoc, poprosił Adama o wyjaśnienia. Pierwszy mężczyzna oskarżył Ewę, która z kolei tłumaczyła się, że została oszukana przez węża. Bóg skazał zatem gada na czołganie się po ziemi, ko-bietę na cierpienia związane z porodem i na podporządkowanie

mężczyźnie, a mężczyznę na pracę przez całe życie. Bóg wygnał ubranych w skóry pierwszych rodziców z raju ziemskiego, aby nie jedli również z drzewa życia, co zapewniłoby im nieśmiertelność.

Przed wejściem do ogrodu Eden Bóg umieścił następnie cherubinów i płonący miecz, by strzec tego drzewa. Anioł został przedstawiony w chwili, gdy dzierżąc w dłoni miecz wypędza pierwszych rodziców poza bramy raju.

W scenach przedstawiających sytuację po wygnaniu z raju ziemskiego Adam uprawia ziemię, a Ewa pomaga mu bądź jest przedstawiana z kamieniem w dłoni. Czasami obok Ewy bawi się dwóch chłopców, Kain i Abel. Na niektórych przedstawieniach występuje śmierć, stanowiąca nawiązanie do utraty nieśmiertelności.

Wygnanie z raju ziemskiego

Podobnie jak na sklepieniu Kaplicy Sykstyńskiej, drzewo poznania namalowane przez Domenichina jest figowcem. Wybór artysty wywodzi się z dawnej tradycji żydowskiej, zapisanej w „Księdze Adama i Ewy".

Koń, stanowiący I nawiązanie do Księgi Jeremiasza (5,8), symbolizuje pojawienie się rozwiązłości.

Bóg Ojciec, który wyraźnie przypomina postać namalowaną przez Michała Anioła na sklepieniu Kaplicy Sykstyńskiej, został przedstawiony w locie, otulony obszernym płaszczem podtrzymywanym przez pięć cherubinów. Stwórca obwinia Adama o zjedzenie owocu z drzewa poznania.

Postacie lwa i jagnięcia leżących obok siebie, obrazują możliwość pokojowego współistnienia obu zwierząt, o którym mówi Izajasz (2, 6-8).

Ewa natomiast wskazuje na leżącego obok niej węża-ktisiciela.

Adam obarcza Ewę winą za zjedzenie zakazanego owocu.

A Domenichino, Wyrzut uczyniony Adamowi i Ewie, 1623-1625 r, Grenoble, Musee de Grenoble.

41