DSC00674

329

wygnanie z raju

do treści głębokich i poważnych, drugi zaś apeluje do pamięci o gatunkach literatury popularnej, prostej, adresowanej do młodocianego odbiorcy i spełniającej jego oczekiwania.

Świat zaczyna się jak niejedna powiastka dla dzieci;

Tam, gdzie zielona ściele się dolina I droga, trawą zarosła na poły,

Przez gaj dębowy, co kwitnąć zaczyna,

Dzieci wracają do domu ze szkoły.

(Droga, UP 83)

Prostota stylu, łatwość wpadającego w ucho rytmu, nieskomplikowane rymy oraz — później — szerokie zastosowanie form zdrobniałych idą w parze z próbą odwzorowania dziecięcego sposobu myślenia i postrzegania. Jest więc maksymalna konkretność, wyczulenie na szczegół i bystrość drobiazgowej obserwacji prowadzonej precyzyjnie, jakby na wysokości oczu małego bohatera:

Klamka jest z drzewa, gładka tak jak bywa

Drzewo wytarte ujmowaniem ręką.

Pod klamką lubi skradać się pokrzywa,

A żółty jaśmin jest tu latarenką.

(Furtka, UP 84)

Precyzja spostrzeżeń idzie w zawody z fantazją, która ożywia, animizuje otaczający świat, nadając mu cechy na poły baśniowe. Jak łatwo zauważyć, narrator dysponujący punktem widzenia zbliżonym do dziecięcego posługuje się metaforą, porównaniem i paralelą — słowem — zespołem środków poetyckich. Jest poetą nie tylko przez nieskażone i świeże spojrzenie na rzeczywistość, ale również — poprzez sam sposób jej przełożenia na język. I poeta jest dzieckiem — jak się zwykło uważać — i dziecko jest, nieświadomym, poetą. Nie przypadkiem dywagując na temat Schopenhauera Miłosz napisze te słowa:

[...] nikt jak Ty nie próbował wytłumaczyć, dlaczego każde dziecko jest genialne: ponieważ jest widzem, chciwym, żarłocznym, umysłem jeszcze nie schwytanym przez wolę gatunku, a ja dodałbym, tak samo prowadzonym przez Erosa, ale który jest jeszcze swobodny i tańczy, nie wie-