87059 Top 41 BMP

LXXX STOSUNKI Z TOMASZEM ZAMOYSKIM

terrarum Kioviae..., et Catharinae..., Alexandri, ducis de Ostróg..., filiae. Utwór odbity został w Drukarni Akademii Zamoyskiey.

W ostatnich latach stosunki poety z byłym wychowankiem nie układały się najlepiej. W roku 1624 pełnomocnik Tomasza Zamoyskiego, Tadeusz Mokrowski, składa do sądu imieniem ordynata pozew przeciw Szy mono wicowi¹. Powodem zatargu były nieporozumienia w sprawach finansowych. Znamienny jest też list poety pisany 23 września 1626 z Czernięcina do Henryka Ungera, skarbnika ordynata. Szymonowie prosi tu adresata o oddanie listu skierowanego do żony Tomasza i o wstawiennictwo u niej, do tego zaś listu dopiero dołącza z kolei list do byłego wychowanka².

Pentesilea i panegiryk poświęcony Tomaszowi Zamoyskiemu, wydrukowany w roku 1620, zamykają okres większej aktywności pisarskiej Simonidesa, W rękopisie Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu wśród, odpisów łacińskich wierszy Szymonowica siedemnastowieczny kopista zamieścił garść polskich wierszy religijnych z lat 1614—1622, poprzedzonych nagłówkiem: Car-minct ąuaedam Polonica, per otium facta, ex plurimis nonnulla ³. Wiersze te w roku 1875 przedrukował August Bielowski wśród Szymonowica nie drukowanych dotąd lub nie objętych w dotychczasowych zbiorach poezyj⁴.

Stwierdzić warto, iż wspomniane wiersze polskie różnią się nieco od pozostałych, znanych dziś nam, poezji Simo^

nidesa. Różnica ta zaś dotyczy zresztą nie tyle treści (wiemy przecież dobrze o katolickiej prawowierności i religijności Szymonowica), co formy literackiej, odbiegającej miejscami znacznie od kanonów poetyki klasycznej, a wprost przeciwnie — nawiązującej do tradycji średniowiecznych hymnów i liryki brewiarzowej, modnej u pisarzy barokowych, tłumaczonej przez Grochowskiego, Miaskowskiego.

Czy na podstawie powyższych obserwacji należy zakwestionować przyznawane Szymonowicowi autorstwo tych wierszy? Może wyszły one spod innego pióra?

Bazyli Rudomicz, profesor Akademii Zamoyskiej, w wydrukowanym w roku 1651 dziełku pt. Leo Leopoliensis wspomina o sławnych pismach Szymonowica w językach: łacińskim, greckim, a także i polskim. Zaznacza przy tym wyraźnie, że dotychczas jedynie część pism tych ukazała się drukiem, część zaś znaczna pozostaje w rękopisach znajdujących się w bibliotece Kaspra Solskiego, siostrzeńca poety⁵. Jeżeli — jak przypuszcza Bielowski⁶ — Solski istotnie był autorem biografii zamieszczonej obok interesujących nas wierszy polskich, można by wysunąć przypuszczenie, iż wiersze te odpisano właśnie z autografów będących w posiadaniu siostrzeńca poety. Tak czy inaczej zresztą, kopista, który omawiane wiersze religijne zamieścił wśród poezji autora Sielanek, zapewne miał dostęp do autografów poety. Przecież tylko dzięki niemu znamy dziś łaciński wiersz Simonidesa pt. Funus Sigismundi Soli-kowski a Solki⁷.

6

1

   Wypisy z akt sądowych podaje A./ Bielowski, op.

cit., s. 104—105    '

2

   A. Bielowski, op. cit., s. 53—54.

3

fi Rkps Ossol. 1218/1, s. 25—34. Rkps ten w obecnej postaci jest fragmentem wyjętym z większej całości (od k. 211). Na s. 8—24 i 38—78 (wg nowej paginacji) utwory Simonidesa sygnowane jego nazwiskiem, na s. 35—37 Vita Simonis Simonidae... i dołączona do niej krótka notatka o Adamie Burskim.

4

A. Bielowski, op. cit., s. 69—72.

5

   B. Rudomicz, Leo Leopoliensis. Przedrukował K. Heck w: Sprawozdanie Dyrekcji c.k. wyższego gimnazjum realnego w Stryju za rok szkolny 1889, s, 25—26.

6

   A. Bielowski, op. cit., s. 1. Przeczy temu K. Heck (Szymon Szymonowicz, cz. I, s. 208); jego zdaniem siostrzeniec nie mógłby popełnić w niej tak znacznej ilości błędów.

7

   Rkps Osso-1. 1218/1, s. 76—78 (wydrukował A, Bielowski, op. cit., s. 59—60).

BibL Nar. Ser. I, Nr 182 (Sz. Szymonowie: Sielanki)