89384 s236 (3)

3.    Żeby ograniczyć jeszcze bardziej przenoszenie jadu przez układ limfatyczny, kończyna powinna być dokładnie unieruchomiona w łupkach. Limfa przemieszcza się dzięki skurczom mięśni. W zupełnie nieruchomej kończynie nich limfy ustaje.

4.    Pacjent powinien zostać przewieziony do szpitala, najlepiej na noszach w pozycji leżącej. Kiedy ciśnienie krwi spadnie zbyt drastycznie, należy unieść nogi poszkodowanego, żeby zapobiec zapaści. Jeżeli pojawi się niewydolność oddechowa, trzeba podjąć sztuczne oddychanie.

Poza tym bardzo można pomóc w leczeniu, jeżeli oznaczony zostanie gatunek węża, który ukąsił ofiarę. Nawet bardzo pobieżny jego opis jest lepszy niż nic. Na szczęście dzisiaj rzadko znajdujemy się poza zasięgiem wykwalifikowanej pomocy medycznej. Jeżeli jednak tak się zdarzy, ale tylko wtedy, można spróbować wyssać jad. Niektóre próby wykazały, że jeśli zrobi się to w ciągu pięciu minut po ataku węża, można w ten sposób usunąć znaczącą jego ilość. Nie wolno wysysać go bezpośrednio ustami, może on bowiem przeniknąć do organizmu poprzez drobne ranki i pęknięcia w jamie ustnej. Najlepiej jest używać do tego celu specjalnych urządzeń do odsysania, skonstruowanych i działających podobnie jak strzykawki. Są one dostępne w handlu i należy zabierać je ze sobą, jeżeli podróżuje się z dala od szlaków komunikacyjnych przez obszary, na których żyją węże. Kontrowersje budzi również nacinanie miejsca ukąszenia, żeby ułatwić odciągnięcie jadu. Po pierwsze, taki zabieg zwiększa ryzyko infekcji i stwarza toksynie szerszy i łatwiejszy dostęp do układu limfatycznego. Jeżeli do usunięcia jadu urządzeniem do odsysania trzeba wykonać nacięcie, to nie powinno być ono głębsze niż na parę milimetrów. Ten zabieg należy wykonywać tylko wtedy, kiedy nie jest możliwa fachowa pomoc medyczna i tylko w czasie pierwszych 5,10 minut po ukąszeniu.

Niedźwiedzie. Niedźwiedzie są niebezpieczne, lecz obecnie jest ich o wiele mniej niż kiedyś i występują tylko w kilku rejonach świata, głównie w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Bez wątpienia najgroźniejszy jest niedźwiedź grizzly. „Problemy z niedźwiedziami”, stanowiące często temat rozmów początkujących miłośników bytowania na łonie przyrody, w rzeczywistości jednak wyglądają zupełnie inaczej. W większości wypadków są to „problemy z ludźmi”. Kiedy wkraczasz na terytorium, na którym żyją niedźwiedzie, Ty jesteś intruzem i stanowisz zagrożenie, a nie misie, które są u siebie.

Istnieje ogromna liczba rozmaitych sposobów postępowania zalecanych w wypadku spotkania z niedźwiedziem. Jest ich prawie tak wiele, jak rad udzielanych na wypadek ukąszenia przez węża. Podstawowa zasada jest jednak prosta: nigdy nie wchodź w konflikt z niedźwiedziem! Jeżeli pojawił się w obozie i wszystko wskazuje na to, że podoba mu się zapach Twojego jedzenia, bądź dyplomatą i rozważ, czy nie warto ugościć osobnika, którego zachowanie zdaje się świadczyć o tym, że bardzo wysoko ceni sobie Twoje zdolności kulinarne.

Pewien strażnik parku narodowego w Stanach Zjednoczonych, który pracował tam, gdzie żyły niedźwiedzie, udzielił mi kilku rad, a ja przekazuję je dalej. Jeśli natkniesz się na czarnego niedźwiedzia, który zachowuje się agresywnie, zazwyczaj wystarczy po prostu wziąć nogi za pas. Zwykle miś stwierdzi, że uciekłeś, uspokoi się i przestanie się Tobą interesować. Jeżeli jednak spotkasz się z agresywnie nastawionym grizzly, no to bracie jesteś w tarapatach! Najlepiej jest wtedy wycofać się ostrożnie i powoli. Każdy gwałtowny ruch może zostać odczytany jako groźba. Staraj się poruszać z wiatrem, żeby Twój zapach nie dotarł do niedźwiedzia. Jeżeli zwierzę już szarżuje, to zapewne nie zdążysz wdrapać się na drzewo, lecz jeśli tylko jest to możliwe, zrób to. W najgorszej sytuacji (jeśli wpadniesz w pazury niedźwiedzia) osłoń jedną ręką gardło, drugą genitalia i udawaj martwego. Zwykle oprócz kilku szram po pazurach i ugryzień, wychodzi się z takiej opresji cało. Kiedy jednak będziesz próbował się bronić, niedźwiedź poczuje się zagrożony i prawie na pewno Cię zabije.

Najlepszym sposobem postępowania wobec tych zwierząt jest dać im znać o swojej obecności, żeby miały czas się oddalić. W niektórych rejonach świata namawia się wędrowców do wieszania na plecakach dzwoneczków, których dźwięki ostrzegają niedźwiedzie, oraz do utrzymywania bezwzględnej czystości w obozie, by misiów nie zwabiły atrakcyjne zapachy. Posiłki powinny być zawsze przyrządzane i spożywane poza terenem obozu. Żywność należy przechowywać z dala od miejsca, w którym się śpi, wciągniętą wysoko na drzewo. Zwracaj uwagę na wszelkie ślady świadczące o obecności niedźwiedzi i nie rozbijaj namiotu na szlakach biegnących wzdłuż strumieni. Istnieją również pewne dowody na to, że zapach kobiety, która ma okres, może te zwierzęta przywabić.

Niektórzy ludzie twierdzą, że najlepszym zabezpieczeniem na wypadek spotkania z niedźwiedziem jest rewolwer o kalibrze 44 magnum. Cóż, przytoczę radę, jaką usłyszałem z ust pewnego doświadczonego człowieka lasu: „Zanim wejdziesz na terytorium, na którym żyją niedźwiedzie, koniecznie usuń muszkę z lufy swojego magnum”. Dlaczego? „Będzie mniej bolało, kiedy niedźwiedź wsadzi Ci go w d...!”

Najogólniej można powiedzieć, że niebezpieczne zwierzęta, o których była mowa, stanowią część dzikiej przyrody i czy chcesz czy nie chcesz musisz ją z nimi dzielić. Jeżeli jednak zachowasz w stosunku do nich należny im respekt, unikniesz kłopotów. Nie spotkałem jeszcze żadnego doświadczonego człowieka lasu, który by nie odczuwał zachwytu i głębokiej wdzięczności dla losu, gdy dane mu było oglądać te należące jakby do innego świata stworzenia. Być może nawet ludzie ci w pewnym sensie zazdroszczą im życia rytmem przyrody i według praw, którymi się ona rządzi. Sumak pnący (Rhus radicans). Sumak ten tworzy rozmaite formy; może być to krzew lub pnącze, które się pnie bądź płoży. Zwykle ma on czerwonawo zabarwiony pień. Kontakt, szczególnie spoconej skóry, z dowolną częścią tej rośliny powoduje stany zapalne. Uważaj, żeby nie znalazła się ona między łodygami pnączy, które dorzucasz do ognia, ponieważ można sobie również zaszkodzić, jeżeli wdycha się dym z nie spalonych do końca części tej rośliny. Wysypce, która pojawia się po kontakcie z sumakiem, towarzyszą charakterystyczne białe bąble. Jeżeli wiesz, że dotykałeś tej rośliny, możesz zmniejszyć objawy zatrucia, a nawet uniknąć ich, gdy umyjesz od razu wodą z mydłem miejsca, które miały z nią kontakt. Kiedy objawy

237