84391 Pok tafil1559

1020

nowel utrzymuje się w żołądku, dopóki treść pokarmowa zmagazynowana w części przywpustowej żołądka nie zostanie wymieszana z kwasem żołądkowym i pH nie spadnie poniżej 4,0 Pod wpływem a-amylazy ślinowej jest trawione 30-40% skrobi. Dalsze trawienie skrobi odbywa się w jelicie aen-kim pod wpływem a-amylazy trzustkowej. Amylaza ślinowa i trzustkowa roz-kładają wiązania «-1,4-glikozydowe skrobi, nie trawią jednak wiązań a-1,6--glikozydowych. W wyniku działania a-amylaz, a-amyloza jest trawiona do maltozy i maltotnozy, natomiast trawienie amylopektyny pod wpływem a-amylaz kończy się na maltozie, maltotriozie i a-dekstrynach granicznych Te ostatnie są oligosacharydarni składającymi się z czterech lub więcej cząsteczek glukozy połączonych wiązaniami a-1,4-glikozydowymi i jednym wiązaniem a-1,6-glikozydowym.

Dalsze trawienie cukrów odbywa się kontaktowo na powierzchni entero-cyta pod wpływem enzymów brzeżka szczoteczkowego. Występuje tu sa-charaza-izomaltaza, będąca enzymem o dwóch centrach aktywnych. Centrum aktywne o aktywności izomaltazowej rozkłada wiązania a-1,4-gliko-zydowe w maltozie i izomaltozie, a także wiązania a-1,6-glikozydowe w dekstrynach granicznych, uwalniając wolne cząsteczki glukozy. Centrum aktywne sacharazowe rozkłada sacharozę do glukozy i fruktozy. Sacharaza--izomaltaza jest jedynym jelitowym enzymem rozkładającym sacharozę, wpływa też w 90% na rozkład izomaltozy i w 80% na rozkład maltozy.

Następnym enzymem glikolitycznym brzeżka szczoteczkowego jest lak-taza-hydrolaza floryzyny. Wpływa ona na rozkład laktozy - cukru zawartego w mleku - do glukozy i galaktozy. Ponadto laktaza-hydrolaza floryzyny rozkłada floryzynę i wykazuje aktywność glikozyloceramidazy i p-galaktozydazy. Dzięki aktywności glikozyloceramidazowej laktoza-hydrolaza floryzyny bierze udział w trawieniu glikolipidów.

Kolejnym enzymem glikolitycznym brzeżka szczoteczkowego jest malta-za-glukoamylaza. Ma ona zdolność rozkładu wiązań a-1,4-glikozydowych maltozy i krótkich linearnych polimerów glukozy, które powstają podczas trawienia a-amylozy. Maltaza-glukoamylaza w 20% wpływa na trawienie maltozy; reszta aktywności maltazowej jest związana z sacharazą-izomaltazą.

W obrębie brzeżka szczoteczkowego znajduje się też trehalaza. Jest ona enzymem powodującym rozkład trehalozy, będącej dwucukrem zbudowanym z dwóch cząsteczek glukozy połączonych wiązaniami a-1,1 -glikozydowe Trehaloza występuje w drożdżach i grzybach.

W przypadku typowej diety końcowym produktem trawienia cukrów złożonych i dwucukrów są monocukry: w 80% glukoza, w 15% fruktoza i w 5% galaktoza. Wchłanianie powstałych monocukrów przez błonę komórkową enterocyta odbywa się na skutek transportu nośnikowego. Glukoza i galaktoza wchłaniają się w ramach transportu czynnego wtórnego, przy udziale nośnika SGLT-1. Transport ten jest sprzężony z dokomórkowym wnikaniem

_Sodu. Na* są następnie przy udziale pompy Na*-K*-ATP-azy wydalane ^y zewnątrz komórki, w jej części boczno-przypodstawnej, co warunkuje ^_ale stężenie Na* w komórce i umożliwia dalszą aktywność nośnika SGLT-1 proces wchłaniania glukozy i galaktozy może zachodzić nawet wbrew gradientowi stężeń i trwa aż do całkowitego ich wchłonięcia z treści jelitowe) kończąc się w pierwszych 50 cm jelita czczego

Wchłanianie fruktozy ze światła jelit zachodzi prawie dwukrotnie wolniej ^ wchłanianie glukozy i odbywa się niezależnie od Na', na zasadzie dyfuzji ołatwionej przy udziale nośnika GLUT-5. Glukoza i fruktoza opuszczają en-terocyt w jego części boczno-przypodstawnej, zgodnie z gradientem stężeń, przy udziale nośnika GLUT-2. Ostatecznie monocukry następnie naczyniami okładu wrotnego trafiają do wątroby.

Proces trawienia i wchłaniania węglowodanów może ulec zaburzeniu z powodu wrodzonego lub nabytego niedoboru enzymów glikolitycznych Wrodzone niedobory enzymów glikolitycznych są uwarunkowane genetycznie, natomiast nabyte niedobory powstają w wyniku stanów zapalnych błony śluzowej jelita cienkiego w następstwie infekcji bakteryjnych, wirusowych lub pasożytniczych. Niestrawione węglowodany pozostają w jelitach, powodując zwiększenie osmolarności treści jelitowej prowadzą do biegunki

Najczęściej występuje niedobór laktazy-hydrolazy floryzyny i związana z tym nietolerancja pokarmów mlecznych. Rzadszymi niedoborami są niedobory sacharazy-izomaltazy oraz maltazy-glukoamylazy. Niedobór trehalazy prowadzi do wystąpienia biegunki po spożyciu grzybów.

Trawienie i wchłanianie tłuszczów. W diecie dobowej znajduje się średnio 50-150 g tłuszczów, co pokrywa 20-50% dziennego zapotrzebowania energetycznego.

Tłuszcze zawarte w treści pokarmowej składają się głównie z triglicery-dów, będących estrami glicerolu i kwasów tłuszczowych. Oprócz tnglicery-dów w skład tłuszczów wchodzą wolne kwasy tłuszczowe, fosfolipidy, woski, sterole i karoteny, czyli szeroka grupa związków organicznych nierozpuszczalnych w wodzie.

Wstępne trawienie tłuszczów rozpoczyna się w jamie ustnej i żołądku pod wpływem lipazy wydzielanej przez ślinianki i lipazy żołądkowej Rola tych enzymów jest jednak niewielka i w 95-99% trawienie tłuszczów odbywa się w obrębie dwunastnicy oraz dalszych odcinków jelita cienkiego pod wpływem enzymów Apolitycznych, wytwarzanych przez trzustkę. Lipoliza żołądkowa może odgrywać większą rolę w przypadku niewydolności enzymatycznej trzustki. Wówczas do 60% aktywności Apolitycznej może być związane z degradacją tłuszczów po wpływem lipazy żołądkowej

Oprócz obecności enzymów Apolitycznych warunkiem skutecznego trawienia tłuszczów jest ich emu/gacja, czyli wytworzenie emulsji. Proces ten