91

t ROZWIĄZANIA ZADAŃ ■ 1’o/iom podstawowy

ROZWIĄZANIE ZADANIA 84. W notatce sporządzonej przez ucznia występują trzy błędne zdania:

2. W tętnicach płynie krew utlenowana.

Jest to prawda tylko w odniesieniu do dużego obiegu, bo tętnice doprowadzają w nim krew utlenowaną do narządów; w małym obiegu tętnica płucna prowadzi krew odtlenowaną do płuc.

5.    W żyłach płynie krew odtlenowana.

Podobnie jak w poprzednim zdaniu jest to prawda w odniesieniu do dużego obiegu; żyła płucna prowadzi krew natlenowaną.

6.    Zastawki znajdujące się w tętnicach nie pozwalają na cofanie się krwi.

Zastawki znajdują się w żyłach, krew płynie w tętnicach pod dużym ciśnieniem i nie wykazuje tendencji do cofania się.

ROZWIĄZANIE ZADANIA 85. Leukocyty — białe krwinki — pełnią w organizmie człowieka funkcje odpornościowe: bronią przed infekcjami, niszczą obce białka, produkują przeciwciała. Wymienione w zadaniu cechy leukocytów mają znaczenie przystosowawcze do pełnienia określonych funkcji:

-    Zdolność do ruchu pełzakowatego (ameboidalnego) pomaga tym komórkom przedostawać się w miejsca, gdzie znajdują się ogniska zapalne. Leukocyty wydostają się do tkanek, przechodząc przez ściany naczyń krwionośnych - to zjawisko nosi nazwę dia-pedezy.

-    Zdolność fagocytozy, czyli pożerania drobnoustrojów i innych ciał obcych, przyczynia się do zwalczania „intruzów”. W cytoplazmie leukocytów zdolnych do fagocytozy obecne są liczne lizosomy, ułatwiające rozkład pochłoniętych obiektów.

-    Zdolność do zmiany kształtu - jest przydatna przy przedostawaniu się leukocytów do miejsc infekcji, co oznacza często „przeciskanie się” pomiędzy tkankami.

ROZWIĄZANIE ZADANIA 86. Po przeanalizowaniu wykresu przedstawiającego zależność liczby zawałów od stężenia cholesterolu we krwi u mężczyzn i kobiet można wyciągnąć następujące wnioski:

-    Prawdopodobieństwo przebycia zawału rośnie wraz ze wzrostem stężenia cholesterolu we krwi.

-    Liczba zawałów, przy określonej zawartości cholesterolu we krwi, jest wyższa u mężczyzn niż u kobiet.

-    Wraz ze wzrostem stężenia cholesterolu we krwi, rośnie liczba zawałów.

-    Rosnące stężenie cholesterolu wskazuje na szybszy wzrost liczby zawałów u mężczyzn niż u kobiet.

ROZWIĄZANIE ZADANIA 87. Mężczyzna przy wzroście 170 cm waży wg podanych informacji 120 kg, co oznacza, że cierpi na otyłość oraz, powiązaną z nią, miażdżycę. Czynniki te zwiększają ryzyko zawału. Mężczyzna pali przeciętnie 20 papierosów dziennie, a jak widać na wykresie, w czasie palenia papierosa, wzrasta tętno z ok. 60 do ok. 95 uderzeń na minutę. Takie wahania tętna obciążają serce i również zwiększają ryzyko zawału.

ROZWIĄZANIE ZADANIA 88. Kardiolog, chcąc ocenić stan serca pacjenta, zaleca jako jedno z pierwszych badań EKG, czyli badanie elektrokardiograficzne. Wynik badania (ełek-trokardiogram) to zapis pracy serca w postaci obrazu depolaryzacji i repolaryzacji włókien mięśniowych przedsionków i komór. Dostarcza on informacji o czynnościach bioelektrycznych serca. Pozostałe badania wymienione w zadaniu to:

-    badania krwi i moczu - dają obraz ogólnego stanu organizmu,

-    EEG, czyli elektroencefalografia - obrazuje pracę (aktywność elektryczną) mózgu.

ROZWIĄZANIE ZADANIA 89. Aglutynacja to zlepianie krwinek będące reakcją przeciwciał, zawartych w surowicy, z odpowiednimi antygenami obecnymi w błonie erytrocytów. Zjawisko takie ma miejsce wtedy gdy np. erytrocyty z antygenem A skontaktują się z surowicą zawierającą przeciwciała anty-A (aglutyniny a). W błonie erytrocytów grupy krwi A są obecne antygeny A, zaś w surowicy tej grupy - aglutyniny (przeciwciała) anty-B. W przypadku grupy B sytuacja jest odwrotna. Grupa krwi 0 nie posiada antygenów A i B, natomiast w surowicy są obecne aglutyniny anty-A i anty-B. Krew grupy AB posiada oba rodzaje antygenów, będzie więc wywoływała aglutynację przy kontakcie zarówno krwią A, B i 0. Tak więc, jeżeli do probówek z surowicą krwi A oraz. B dodano krew nieznanej grupy i w obu przypadkach wywołało to aglutynację, oznacza to, iż tą nieznaną grupą jest AB, posiadająca oba typy antygenów.

ROZWIĄZANIE ZADANIA 90. Uczeń powinien wykonać następujące czynności:

-    na dwóch szkiełkach mikroskopowych umieścić po jednej kropli izoaglutyniny anty-A i anty-B,

-    zdezynfekować opuszek palca spirytusem i nakłuć go igłąjednorazową,

-    umieścić po kropli krwi na każdym szkiełku,

-    obserwować reakcję - wystąpienie aglutynacji lub jej brak.

Zgodnie z przedstawionym na rysunku wynikiem badania uczeń ma grupę krwi B, ponieważ aglutynacja nastąpiła na szkiełku z aglutyniną anty-B, (co wskazuje na obecność antygenu B w jego krwi), a nie wystąpiła na szkiełku z aglutyniną anty-A (co wskazuje na brak antygenu A).