94285901 djvu

FIZYOLOOIA ZMYSŁU SMAKU I POWONIENIA 639

jamy ustnej; wreszcie może pobudliwość być zmienioną poprzed-niem działaniem samych substancyi smakowych. Wpływ takiego działania samych substancyi smakowych występuje w dwojakim kierunku albo zmienia jakości owo wrażliwość narządu smakowego, albo też tylko ilościowo.

Zmiana jakościowa polega na tern. że po działaniu pewnego ciała smakowego, smak drugiego ciała wydaje nam się innym niż zazwyczaj. I tak np. po wypłukaniu ust roztworem chloranu potasu, wydaje nam się czysta woda słodką, wypłukanie ust siarkanem miedzi sprawia, że dym cygar wydaje się słodkim

Zmiany ilościowe są analogiczne du zjawisk kontrastu z dziedziny znrysłu wzroku. Tu należą np. następujące spostrzeżenia: Napoje kwaskowate lub owoc kwaśny wydają nam się o wiele kwaśniejszemi, jeżeli przedtem spożyliśmy coś słodkiego. Nawet bardzo słabe roztwory, nie dające jeszcze żadnego wrażenia smakowego, mogą taki objaw kontrastu wywołać. I tak OT proc. roztwór NaCl, którego nie jesteśmy w stanie smakiem odróżnić od zwykłej wody, czyni smak roztworu cukru o wiele słodszym (Zuntz). Podobnie działają bardzo słabe rozrwory chininy.

W zmyśle smaku zauważa się także zjawiska wrażeń następowych. Występują bądź pod postacią dłuższego trwania czucia smakowego już po połknięciu substancyi smakowej, bądź pod postacią „posmaku^, tj. odmiennego smaku niż miała dana substancya. W obu przypadkach mamy właściwie do czynienia z podrażnieniem czysto objektywnem, tj. czucie następowe wy wołane bywa pozostałem i w fałdach błony śluzowej cząstkami ciała smakowego. „Posmak^u pochodzi wtedy z drugiej substancyi, którą silniejsza pokrywała, albo jest następstwem zmian chemicznych, którym ciało w ustach podlegało. Czasem takie „następowe^ czucie smakowe (pozornie podmiotowe) zjawia się dopiero w dłuższy czas po spożyciu danej substancyi smakowej (n. p chininy). I wtedy także jest to czucie przedmiotowe, a wywołane jest przez to, że ciało to dostawszy się do obiegu krwi, wydziela się następnie ze śliną i drażni narząd smakowy. To też smak gorzki czujemy w ustach także po zażyciu chininy w opłatku, a zatem pomimo, że w czasie zażywania nie stykała się wcale z narządem smaku.

Objawów znużenia w dziedzinie zmysłu smaku nie zauważono.