21 (782)

40

Żydzi i Szkoci w Polsce w XVT-XVTII wieku

o szkodę protestantem (który 1 poseł ani a do Lipska na odebranie takowego długu czynieł) przyprowadzieł, summęj jako też a-ni vice versa 400 drugich tal er ów celnych protestantl nie poży czeł, zaczyn cyrograf przez protestanta pomienlonemu Pawłowi Modzelewskiemu na pożyczenie in futurum pomienionej summęj dany wagi żadnej mieć nie może, a o niezapłacenie swego długu przez tegoż Modzelowskiego sibi protestant! winnego i przerzeczonya cyrografem ubezpieczonego, także o przepadek vadii 400 tal er ów podobnej summej i o szkody w dochodzeniu i w zatrzymaniu takowego długu ofiaruje się protest ans z pomienionym Pawłem Mazurem Modzelewskim [ . . , J czynić" .

64

Ibidem, spr.

** Ibidem, spr.

⁸⁸ Ibidem, spr. p. 926-929, 940-941,

67

Ibidem, spr.

398, p. 900-901.

400,    p. 1484.

402, p. 37-940. Zob. też ibidem, spr.401, 954-955, 957-959, 1080-1084, 1366-1367.

401,    p. 1585-1586.

⁶⁸ Ibidem, p. 1585-1587.

^ Ibidem, p. 1587-1589. Kinert „przeciwnym sposobem forum ekscypuje w tej sprawie idąue his ex rationibus:    1. że ta

sprawa nie pochodzi z kontraktu jarmarcznego, ale z jakichsiej pretensyi, którą actores asserti mienią się mieć do Fronca Bexy, mieszczanina lipskiego, którego na ten czas we Lwowie nie masą 2. że asserti actores nie pokazują żadnego obligu, którym by pozwany obowiązał się takową summę in nundinis modernis repor.e-re; 3. że tenże pozwany non abrenunciavit foro suo proprio, de iure autem saxonico nemo in aliena iurisdictione respondere te netur; 4. że tenże pozwany convenitur non ex persona sua, ale ex persona heri sui to jest imieniem pana Wojciecha Bielaka, którego tu na jarmarku nie masz, ani mu też pan Bielak pan je-gc zlecał to, aby się in aliena iurisdictione nomine illius miał sprawować, zwłaszcza że on jest mieszczaninem w Krakowie osiadłym; 5. te ta sprawa ex alieno facto pochodzi to jest, że ów Franc Bex towary jakoby actoribus posekwestrował w Lipsku, gdzie już per indirectum ta się sprawa tam zaczęła. Na ostatek jest simile praeiudicatum między Stefanem Nestorowiczem a Jaku bem Borne, gdzie także go nie tylko officium advocatiale,ale i officium consulare Leopoliense a foro uwolniło, a to dlatego, że sprawa nie pochodziła ex contractu nundlnali, ale o preten-syje zagraniczne się agitowała, jako i teraźniejsza materia tak się agituje". Zob. też ibidem, p. 1591-1593, 1595-1597,    1601-

-1603, 1606-1609, 1613-1615, 1623-1625, 1633-1635.

⁷⁰ Ibidem, p. 1589-1591, 1593-1595, 1597-1599, 1615-1617, 1625-1626, 1635-1637.

⁷** Ibidem, p. 1603-1606. Melon oświadczył:    „W Bursztecie

na św. Michał świeżo przeszły przedał pozwany woły rzeźnikowi z Kwatiłborku za summę 635 talerów, a będąc potrzebien pieniędzy użył pana Franc Bexa, aby do siebie powziął takowe cyrografy, a jemu 500 talerów na nie wygodził, dając mu moc dostatec*

ną takowe 636 talerów od rzeźników na nowe lato blisko przeszłe w Lipsku odebrać, które do tych czas już odebrał. Zaczyn pozwany panu Bexowi nic nie jest winien, ale raczej Bex winien mu nazad powrócić 135 talerów, które nad pożyczone 500 zbywają. Nie będąc tedy nic pozwany Bexowi winien, ani aresztu przyjmować ani do urzędu co reponować nie ma".

⁷²    Ibidem, spr. 401, p. 2211.

73

Ibidem, p. 521-522. Hardysz oświadczył, że „gotów jest oddać złotych 1800 panu Bemowi, jakoż wedle przekazu jegoż panu Jerzennt Reymer, pana Wilhelma Orszetego czeladnikowi, odliczyć dał te pieniądze, który odliczywszy pieczęciami swymi ple. niądze zapięczętował, które manifest ans gotów jest oddać byle tylko cero graf swój na tę summę dany przywrócony widział*. Potwierdził to jako świadek J. Reymer: „Pan Frydrych Bem rozkazał mi odbierać pieniądze od pana Wilhelma Hardysza, ja odebrałem pieniędzy 1800 od tegoż pana Hardysza. Potym odliczywszy pieniądze, zapieczętowałem we dwóch workach i poszedłem po cyrograf do pana Bema, który mi odpowiedział, że ml teraz trudną ale po obiedzie sam się obaczę z panem Hardyszem". Inny świadek, Tomasz Iwen, mieszczanin zamojski, zeznał: „Byłem przy tym, kiedy rozkazywał pan Bem odliczyć pieniądze od pana Hardysza czeladnika pana Orszetego. Pan Hardysz tak odpowiedział:już są gotowe pieniądze, ale ich nie wydam, póki mi cerograf na te pieniądze dany nie będzie przywrócony, a czeladnik pana Bemów rzekł: liczcie wy pieniądze, nim wy odliczycie, to ja cerograf przyniosę*.

⁷^ Ibidem, spr. 402, p. 715-719: „Sławetny Wilhelm Bume^ faktor zacnie sławetnych panów Jana Kila, Wilhelma Ardysza,mieszczan tarnowskich, spólnego handlu kompanów,przeciwko niewies nym Miechucie Isaiowiczu i Nysanie Abraamowiczu,Żydom barskim, kompanom, solenni ter imieniem pryncypałów swoich manifestuje się i protestuje, iż pomienieni Żydzi kontraktem zawartym z pa-ny protestantis w Pincowie die 9 Decembris anno Domini 1648 je-den za drugiego i obaj za wszystko dosyć uczynienie kontraktowi ślubując i przyrzekając obowiązali się trzy tysiące skór wo łowych i krowich letniego bicia tu we Lwowie na zapust, a naj-dali na środopoście podług polskiego kalendarza w roku niniejszym 1649 wystawić i pryneypałom protestantis realiter oddać, nie tylko takowych skór na zapust albo na środopoście nie wystawili, lubo złotych 2220 dla snadniejszego wystawienia zaraz przy zawarciu kontraktu wzięli, ale też i do Lwowa ani na teraźniejszy czas nie stawili się, a pryncypałowie manlfestantis manifestanta umyślnie dla odebrania skór do Lwowa z suteem sztuk międzyrzeckiego 40, ze złotem nitkowym 20 funtów i 2 cywkami,

5 funtów srebra nitkowego i z gotowemi pieniędzmi złotych 6000 zesłali, co wszystko Żydom po wystawieniu skór 3000 wedle wagi w kontrakcie opisany należeć miało".

⁷-* Ibidem, fond 24, op. 1, spr. 3, k. 187-187v.

⁷⁶    Ibidem, k. 187v.

⁷⁷    Ibidem, spr. 31, k. 125v.