6 (1469)

Żydzi 1 Szkoci w Polsce w XVI-XVIII wieku

V 1616 roku towar kraśmy z Krakowa widzi do Pińczowa Ja-17

kub Gier . Zapewne z nim spokrewniony byl Wilhelm Glery z Piń-czowa, który w 1651 roku przebywał we Lwowie . W 1619 roku wy

stępują Szkoci pińczowscy Jan Smet (Schmld) 1 Jan Prengiel

Z 1628 roku pochodzi Informacja o Wilhelmie Hunterze , a trzy lata później występują Ryszard Thory 1 Wilhelm Mer²¹ .Tych osta-tnlch w 1631 roku pozwał przed sąd lwowski Żyd szarogrodzki Jakub o to,

„li cl pomlenlenl dłużnicy zadłużywszy się niniejszemu protestantowi na summę 3800 złotych polskich 1 obiecawszy zapłatę pomienionego długu na dwie racie, pierwszą połowicę sumy wyżej położonej w Konstantynowie, a drugą także połowicę w Barze na Jarmarku w roku przeszłym 1630 odprawujących się, warując mu takową zapłatę z zakładem takowejże drugiej summy przepadnieniem".

Dług został zaciągnięty 25 września 1630 roku w Radymnie. Na poczet długu kupcy szkoccy zwrócili w czterech ratach 1318 zł ,1 ostatka to Jest półtrzeciu tysięcy jeszcze i dotąd nie zapłacili*. W związku z tym Jakub żądał zwrotu reszty sumy i zakładu, a także 1 „szkody*, które podjął za niem jeżdżąc po Jan markach do Konstantynowa, do Baru i tu do Lwowa, ni mając nic Inszego do sprawania, tylko dla zapłaty swego długu, trawiąc się z czeladzią 1 z końmi, które sobie szacuje na złotych półtora tysiąca"²².

Księgi lwowskie dostarczają informacji także o kilku innych Szkotach pińczowskich. Tak więc w 1628 roku mieszczanin krakowski Grzegorz pokwitował odbiór długu w wysokości 461 złp 15 gr od Szkota Mateusza Derumpela, kupca i mieszczanina piń-czowsklego²^. W tym samym roku Szkot Tomasz Bartrum, także kupiec pińczowski, odebrał 100 złp długu od mieszczan lwowskich Gabriela i Katarzyny Doroheldes²^. W 1630 roku kupcy pińczowscy Piotr Gordon 1 Jerzy Jenent odebrali od Żyda przemyskiego Jakuba Drohobyckiego 60 złp „secundae ratae ad ratlonem summae origlnalls 300 flarenorum"²^.

V 1630 roku występujący w imieniu Jakuba Innesa Mateusz Załęskl zażądał od Aleksandra Innesa, mieszczanina 1 kupca piń-czowskiego, zwrotu długu 1000 bitych talarów, w przeciwnym wypadku grożąc mu więzieniem² . ¥ związku z powyższym Aleksander

Szkoci w miastach województwa sandomierskiego

limes złoty! protestację przeciwko Jakubowi Timesowi:

„iż pomieniony Jakub Ines, mając dług talerów bitych 108 u protestanta niniejszego, którego zapłata pod Jarmark niniejszy przypadała, Jednak chociaż jeszcze Jarmark się nie kończył , ale trwał, chociaż czas zapłaty nie minął był, owszem praeflxum tempus solutionis adhuc currebat,nle wiedzieć dla jakiej przyczyny protestanta in praesentia multorum hominum publice przy towarze swoim w budzie siedzącego,nie pożywaw-szy go ani obwieściwszy przedtem,nie przewiódłszy prawa jakoby profugum debitorem kaptywowad dał przeciwko zwyczajowi ludzi kupieckich. Tamże zaraz udawszy go przed urzędem Jakoby protestans miał ujeżdżać kryjomo ze Lwowa,bez wszelakich kontrowersyi, że pieniędzy [..X ² sobą nie miał, nie wiedzieć o co był pojmany, chociaż zapłatę długu ofiarował mu, chociaż ludzie kupieccy perswadowali onemu Jakubowi,aby tego nie czynił, on dla większej opresyjej protestantowej me®-branu na ten dług służącego powierzył panu Matyaszowi Za-łęskiemu, baktykowl lwowskiemu, i tak per subordlnatam per-sonam następując na protestanta [..J dał osadzić protestanta do więzienia ratusznego, z którego chociaż protestans chciał mu płacić, a iż talerów ln specle nie mógł dostać, chciał mu za każdy taler twardy monetą zwyczajną po złotych półtrzecia oddać, ale przerzeczony Jakub Ines monety w Koronie bieżącej brać nie chciał i za każdy taler bity nie chciał brać po półtrzecia złotego, ale nad konstytucyją an-nl 1628 po trzech złotych płacić sobie rozkazowa! i dotąd nie puścił protestanta z więzienia, póki mu wedle upodobania Jego wszystkiego długu nie zapłaci!”.

V związku z tym Aleksander Innes zastrzegł sobie prawo wy. stąpienia do sądu z oskarżeniem „o taki jego postępek niekuple-ckl, o niesłuszne więzienie, o umniejszenie kredytu, o podwyższenie waloru pieniędzy nad konstytucyją koronną, o szkody dla więzienia tego podjęte, o nakłady, co sobie wszytko na fl. 7000 polskich szacuje"^ . Inaczej sprawa wygląda w świetle reprotes-tacji Załęsklego, który stwierdził, że Jakub Innes z Aleksandrem Innesem „żadnej sprawy nie miał, onego nie kaptywował ani pozywał, na niego nie skarżył I żadnej instancyjej nie czynił 1 owszem deklarował teraz, że do tego długu i sprawy nie należy”. Dalej oświadczył, że mimo długu „jednak z dobrej woli nie imałem go, alem go cltatlone vocall przypozwał".Stwierdził wreszcie: „Na koniec i to Jest wielka po twarz, żeby dług sporny talerów 1000 miał contra constltutlonem zapłacić, gdyż dopiero chciał tę summę do urzędu kłaść 1 onę aresztować, czego mu u-rząd nie dopuścił i ja broniłem, zaczym nazad ją do siebie wziął*. Załęakl posiadał membran Aleksandra Innesai żądał zwrotu pieniędzy . Zeznania Załęsklego potwierdził Jakub Innes: