4 (1791)

6

żydzi 1 Szkoci w Polsce w XVX—XVXTI wieku w Brodach w pierwszej połowie XVTX wieku.

Większość zawartych w publikowanym zbiorze ustaleń oparta jest na materiałach przechowywanych w Centralnym Państwowym Ar. chiwum Historycznym USRR we Lwowie.

PRZYPISY

<i

V pracy zastosowano następujące skróty: AG AD - Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie;AJuZR - Aręhiv Jugo-Zapadno j Ro-ssii; AP - Archiwum Państwowe; Archiwum ŻIH - Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie; ASK - Archiwum Skan bu Koronnego; BJ — Biblioteka Jagiellońska w Krakowie; BZlH -Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego w Polsce; CDI A -Central'nij Derźaynlj Istorićnij Archiv URSR.

9    . .

Z. G u 1 d o n, Źródła i metody szacunków liczebności ludności żydowskiej w Polsce w XVI-XVIII wieku, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej" 1986, nr 2, s. 249-263. Toż w zmie. ni one j wersji w: Z. Guido n, K. Krzystanek, Ludność żydowska w miastach lewobrzeżnej części województwa sando* mi orskiego w XVT-XVTII wieku. Studium osadniczo-demograflczne, Kielce 1990, s. 77-88.

^Por. w tym tomie: Uwagi o spisach ludności żydowskiej w drugiej połowie XVIII wieku, s. 127.

Z. G u 1 d o n, Żydzi i Szkoci w miastach województwa sandomierskiego w XVT-XVXII wieku, w: Ludność żydowska w regionie świętokrzyskim, Kielce 1989, s. 12.

5

I. Schiper, Rozwój ludności żydowskiej na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej, w: Żydzi w Polsce Odrodzonej, t.1 .Warszawa 1932, s. 32.

⁶T. 1860, s.

Czacki,

117.

Kraków

Rozprawa o Żydach i Karaimach,

SZKOCI W MIASTACH WOJEWÓDZTWA SANDOMIERSKIEGO W XVI-XVII WIEKU

W XVI wieku najpierw w Prusach Królewskich¹, a następnie w innych częściach Korony pojawili się Szkoci, którzy opuścili swą ojczyznę ze względów religijnych i gospodarczych.Według opinii

W. Lithgowa w początkach XVII wieku w Polsce przebywało 30 0C0 2

rodzin szkockich . Według ostrożniejszego szacunku A. Biegańskiej na ziemiach polskich mieszkało wówczas ponad 7400 rodzin szkockich, a więc około 37 000 osób^. W 1651 roku Szkotów spo-tykamy w 112 miastach 1 7 wsiach koronnych .

Na przełomie XVI i XVII wieku Szkoci osiedlili się też w

C

szeregu miast sandomierskich . Najwcześniej ich obecność poświadczona Jest w Sandomierzu - w 1578 roku opłacili oni 7 zł 24 gr podatku na rzecz państwa^. W latach 1601-1602 .trzech Szkotów sandomierskich niosło „na sobie" zakupione w Krakowie towary kramarskie i sukna (tabela 1). Z czasem kupcy szkoccy doszli do pewnej zamożności, o czym świadczy chociażby przyjmowanie prawa miejskiego: w 1624 roku przez Wilhelma Gordona, a w 1676 roku przez Aleksandra Wolklssona spod Edynburga. Ostatni z wymienionych, wzmiankowany Jeszcze w 1692 roku, był Już bogatym mieszczaninem, ożenionym ze szlachcianką Anną Bronikowską.

Najstarsze wzmianki o Szkotach chęcińskich znajdujemy w krakowskich rejestrach celnych z lat 1600-1605 (tabela 1), Szkot Jan, Kilian Baran i Jakub Kin sprowadzali wówczas z Krakowa su kna 1 „kram". V 1631 roku prawo miejskie uzyskali kupcy szkoccy Wilhelm Gordon i Samuel Dinoff, a Jakub Berne podarował radzie miejskiej wykonaną we Wrocławiu srebrną pieczęć. W 1633 roku prawo miejskie uzyskał Wojciech Wood. Posiadanie prawa miejskiego uprawniało między innymi do zwolnienia od ceł 1 myt - tego typu zaświadczenia chęcińskiej rady miejskiej z lat 1633-