36 37 (16)

36 Strategia zagranicznej ekspansji przedsiębiorstw

lotnością gospodarczą poza granice kraju, w którym jest zlokalizowana dana fiJ Może jednak bardziej zgodne z panującymi konwencjami terminologiczny, byłoby mówienie w tej sytuacji nie o internacjonalizacji działalności przedsiębj,. stwa, lec z o międzynarodowym zaangażowaniu przedsiębiorstwa? Autor jest ^ nia, że wyróżnienie pojęć internacjonalizacji czynnej i biernej, mimo że nie w zgodne z obowiązującymi konwencjami terminologicznymi, jest zasadne.

Kolejnym zagadnieniem jest odniesienie strategii internacjonalizacji do strategu rozwoju przedsiębiorstwa. Praktycznie w każdym przedsiębiorstwie są stawią pytania dotyczące przyszłości — zakresu i zasięgu jego funkcjonowania. Ogóla* biorąc, przed firmą stoją cztery możliwości (Young, Hamill, Wheeler, Davie> 1989, s. 8-10):

•    strategia stabilizacji — utrzymanie osiągniętego poziomu działalności, koa tynuacja osiągania wcześniej wyznaczonych celów, poprawa wyników;

•    strategia ekspansji — rozwój działalności zorientowany na zwiększenie sprzedaży, zysku i(lub) udziału w rynku;

Rysunek 2

Klasyfikacja krajowych i międzynarodowych możliwości ekspansji (dla przedsiębiorstw narodowych)

Źródło: Young, Hamill, Wheeler, Davies (1989, s. 9).

•    strategia redukcji — wycofanie się z części działalności, zmniejszenie firmy i dzięki temu osiągnięcie lepszych wyników finansowych;

•    strategia mieszana — połączenie powyższych strategii* stosowane głównie w dużych firmach i korporacjach międzynarodowych.

Jeśli chodzi o samą strategię ekspansji, to może się ona odbywać różnymi drogami. Zasadniczo można wyróżnić (rysunek 2):

•    ekspansję geograficzną,

•    ekspansję w istniejących segmentach rynku poprzez istniejące produkty,

•    ekspansję poprzez dywersyfikację produktu.

Rodzaje strategii internacjonalizacji

Zanim zostaną wyodrębnione podstawowe rodzaje strategii internacjonalizacji, warto poruszyć kwestię ramowego podziału strategii zarządzania. Stabryła (2002, s. 54—55) podkreśla, że najbardziej ogólną typologią strategii zarządzania jest ich podział nawiązujący do wyróżnienia trzech poziomów strategii w firmie:

•    na poziomie korporacji — strategie podstawowe,

•    pa poziomie jednostek strategicznych lub strategicznych jednostek biznesu — strategie dziedzin gospodarowania (inaczej strategie biznesów lub domen),

•    na poziome funkcjonalnym — strategie funkcjonalne.

Przeprowadzone dotychczas rozważania upoważniają do sformułowania kilku spostrzeżeń na temat zawartości strategii internacjonalizacji. Zasadne jest rozpatrywanie strategii internacjonalizacji w nawiązaniu do trzech wyróżnionych poziomów zarządzania strategicznego.

Na poziomie korporacji strategia internacjonalizacji obejmuje następujący zestaw decyzji:

t określenie strategicznej orientacji przedsiębiorstwa, określenie strategii rozwoju firmy.

Określenie strategicznej orientacji przedsiębiorstwa dotyczy przede wszystkim podjęcia decyzji o realizacji ekspansji na rynku krajowym (wewnętrznym) i(lub) zagranicznym (rynkach zagranicznych). Określenie strategicznej orientacji przedsiębiorstwa, gdy zapadła decyzja o podjęciu internacjonalizacji, oznacza dokonanie wyboru spośród następujących możliwości (Rymarczyk, 1996, s. 75-79):

v strategia etnocentryczna,

•    strategia policentryczna,

•    strategia globalna,

•    strategia dualna.