454 455 (4)

454 Csętt III. Podłłw) makroekonomii

Zgodnie z prawem jednej ceny. wzrost (spadek) ceny dobra A w kraju (przy założeniu ceteris paribus) powinien wymusić dostosowawcze zmiany kursu walutowego tak. aby równanie (17.1) było spełnione.

Rozszerzając rozważania od ceny jednego dobra do przeciętnego poziomu cen w gospodarce, można uogólnić prawo jednej ceny przez zastąpienie odpowiednio ceny dobra A w kraju i za granicą przeciętnymi poziomami cen w kraju i za granicą^{1 2}:

e,P³P„    (17.2)

gdzie: P_k - przeciętny poziom cen w kraju (wyrażony w walucie krajowej): P.

-    przeciętny poziom cen za granicą (wyrażony w walucie zagranicznej): e, - kurs walutowy w okresie t.

Zgodnie z warunkiem (17.2) przeciętne poziomy cen w danym kraju i za granicą wyrażone w jednej walucie powinny być sobie równe. Zależność tę nazywa się parytetem slly nabywczej. Parytet siły nabywczej implikuje, że kurs walutowy dostosowuje się tak. aby odzwierciedlać różnice przeciętnych poziomów cen między krajami. Oznacza to także, że zmiany w przeciętnych poziomach cen krajowych i zagranicznych powodują dostosowawcze zmiany kursu walutowego. Na podstawie równania (17.2) można wyprowadzić tzw. relatywną postać parytetu siły nabywczej⁷:

(17.3)

de

gdzie: —— stopa zmiany kursu walutowego: .7.. - stopa inflacji za granicą: .7²

-    stopa inflacji w kraju.

Z warunku ujętego w- równaniu (17.3) wynika, że aprecjacja (deprecjacja) danej waluty jest zależna od różnicy między stopami inflacji za granicą i w kraju. Jeżeli stopa inflacji w kraju jest wyższa niż za granicą, to oczekiwana stopa zmiany kursu walutowego (defe,) jest ujemna. Należy więc oczekiwać deprecjacji waluty krajowej.

Jak już wspomniano na początku tego podrozdziału, zmiany kursu walutowego można także próbować wyjaśnić, porównując oczekiwane zyski z lokat krajowych i zagranicznych. Dla uproszczenia wywodu posłużymy się przykładem. Przyjmijmy, żc Pan X rozważa ulokowanie 1 min zł w kraju lub za granicą. Stopę procentową w kraju określmy przez r². a stopę procentową za granicą przez r.\

W przypadku lokaty krajowej otrzyma on po roku wartość równą depozytowi początkowemu (1 min zl) plus odsetki (r* l min zł). Wykorzystując wzór na wartość przyszłą, możemy zapisać wartość lokaty krajowej po jednym roku jako: 1 min zł - (I +0). Stopa zysku Pana X z lokaty krajowej to stosunek zysku (wartości odsetek) do wartości depozytu początkowego i jest ona równa stopie procentowej w kraju, ponieważ: (r» -1 min zł)/l min z! = r*.

Bardziej skomplikowana jest sytuacja w przypadku lokaty zagranicznej. Najpierw należy zamienić I min zl na walutę zagraniczną według bieżącego kursu walutowego (e,). Kurs walutowy wyrażony jest tutaj jako stosunek ilości jednostek waluty zagranicznej na jednostkę waluty krajowej. W efekcie wartość początkowa lokaty zagranicznej wyrażona w walucie zagranicznej wyniesie: e, ■ I min zl. Po jednym roku wartość lokaty zwiększy się o odsetki i będzie równa: e,-1 min zł • (1 +r,). Aby porównać rentowność tej lokaty z lokatą w kraju, konieczne jest określenie jej wartości w walucie krajowej. Należy przy tym uwzględnić. żc zamiana lokaty zagranicznej na walutę krajową nastąpi po roku. a więc przy oczekiwanym kursie walutowym (e,.,). Oczekiwana przez Pana X wartość przyszła 1 min zl ulokowanego za granicą wyrażona w walucie krajowej wyniesie zatem: [e,-1 min zl - (1 +r,))fe„i- Stopa zysku Pana X z lokaty- za granicą to stosunek zysku (wartość przyszła 1 min zl ulokowanego za granicą wyrażona w walucie krajowej minus wartość depozytu początkowego) do wartości depozytu początkowego:

[e,-1 mlnzl-(l+r,)l/ev.|-1 min z! _/t . „ e, ,    _/in44

-1 minr\ ----“^(1+r'⁾X7^_1-    ^<1M)

Stopa zysku z lokaty za granicą zależy więc nic tylko od stopy procentowej, ale także od bieżącego i oczekiwanego kursu walutowego. Możliwe warianty decyzji Pana X w zależności od relacji między stopą zysku z lokaty w kraju i stopą zysku z lokaty za granicą przedstawiono w tablicy 17.1.

Tabtka 17.1

Wybór lokaty w kraju lub /a granic*

Relacja między stop* zysku z lokaty w kraju i stop* zysku z lokaty za granic*	Wybór lokaty
(l+o— -l>r4
O+O^-Kr,	W kraju
0 -,-r.	W kraju lub za granic*

1

JeM to duże uproszczenie, gdyż nie wszystkie dobra podlegaj² wymianie międzynarodowej Logaryunując równanie 17.2 i wyznaczając różniczkę zupetn². otrzymuje się: In e. ♦ tn P. = In P: de dP, dP_:    JP.    dPi

Uwzględniając, żc: — ² .i, to stopa inflacji za granicą. _> - .ti to stopa inflacji

w kraju, dochodzi się po prostych przekształceniach do równania (17 J).

2

Obydwie stopy procentowe traktowane są jako efektywne roczne Stopy procentowe, czyli

3

uwzględniające iloió kapitalizacji w ciągu roku.