49 (260)

Derywacja stylu 40

tzn. dysponuje jakimiś (tyle że poza językowymi) eksponentami, które go wyodrębniają jako swoisty znak kulturowy, „l/języko-wienie” stylu dokonuje się przez wypracowanie językowych wykładników kategorii stylistycznych i językowych sygnałów stylu. Można to ująć w postaci reguł:

(ii) Eksp_t

/ (Wykłp+Sygn₀)

N- (Wykł.-f Sygn_Q)

(iii) Sygn₀ ^ Sygn.

Dalsze reguły derywacji polegają na rozwinięciu wartości, wykładników i sygnałów w jakości charakterystyczne dla poszczególnych stylów.    * •

18. Przypadkiem kontrastowym wobec omówionego jest zmiana eksponentów przy zachowaniu wartości:

(iv) S_x (Wart_x-f Eksp_x -► S_y (Wart* 4- Eksp_y)

Jest to przypadek określany potocznie jako „stwarzanie pozorów” jakiegoś stylu przy równoczesnym sprzeniewierzeniu się temu, co dla jego wewnętrznej tożsamości jest istotne, gdy np. styl normatywny podszywa się pod naukowy, bądź też zewnętrznej poe-tyzacji poddaje się teksty oparte na wartościach stylu potocznego („rymowana proza” itp.). Zapożyczanie formy („stylizacja”) miewa zresztą różne cele i różnie jest oceniane w społecznym odczuciu. Na przykład powszechnie aprobowanym zabiegiem jest połączenie wartości (przynajmniej najważniejszych) stylu naukowego z eksponentami stylu potocznego, czego efektem jest tzw. styl popularnonaukowy.

Na specjalnych zasadach funkcjonują wszelkie parodie tekstów naukowych, urzędowych czy poetyckich, w których liczy się kontrast między konwencjonalnymi, typowymi dla danych stylów formami językowymi i całym światem wartości obcych temu stylowi.

19. W świetle podanych kryteriów stylu nie wszystkie wyodrębniane przez językoznawców tzw. warianty języka są stylami. Brak wyraźnych różnic w sferze wartości między polszczyzną mówioną i pisaną nie pozwala mimo ich silnego zróżnicowania w płaszczyźnie strukturalnej traktować tych dwu podstawowych odmian języka jako stylów. Zachowamy dla nich poręczną i do-