73 (150)

Analiza wykorzystania majątku trwałego 75

ciej niż produkcja i zysk. Oznacza to, że pomimo wzrostu wyposażenia czynnika ludzkiego w majątek trwały ('L < ^x MT) stwarzającego podstawy wzrostu wydajności pracy (^VL < ^VP) zmniejszyła się wartość produkcji i kwota zysku uzyskiwana z jednostki zaangażowanego majątku trwałego. Potwierdzeniem tego są wskaźniki jakościowe będące relacją odpowiednich wskaźników ilościowych. Zestawiono je w tab. 3.4.

Tab. 3.4

Wskaźniki jakościowe	Symbol	Sposób liczenia	Jedn. miary	Rok ubiegły	Rok badany	Dyna. %
Rentowność sprzedaży	R,	Zysk/Sn	%	13,50	14,10	104,4
Rentowność majątku trw.	Rmt	Zysk/MT	zł/zl	0,55	0,52	94,5
Rentowność zatrud.	Rl	Zysk/L	mlnzł/os	0,29	0,32	110,3
Produkt, majątku trw.	"Pmt	Sn/MT	zł/zl	4,08	3,68	90,2
Wydajność pracy	WP	Sn/L	mlnzl/os	2,18	2,28	104,6
Wyp.czynnika ludzkiego w majątek trwały	TUP	MT/L	mlnzł/os	0,536	0,62	1 15.7

Obliczone wskaźniki pozwalają na następującą ocenę:

-    znaczny wzrost wyposażenia czynnika ludzkiego w majątek trwały, będący miarą postępu technicznego, nie spowodował równie wysokiego tempa wzrostu wydajności pracy. Powodem tego było gorsze wykorzystanie istniejącego potencjału - brak postępu organizacyjnego. Tak więc na wzrost produkcji oddziaływały głównie czynniki o charakterze ekstensywnym;

-    spadek produktywności majątku trwałego był też przyczyną zmniejszenia się rentowności tegoż majątku, chociaż wzrost rentowności sprzedaży nieco złagodził ujemne skutki gorszego wykorzystania majątku trwałego. Kolejnym etapem analizy może być próba określenia wpływu zmian wartości majątku trwałego i jego produktywności na wyniki produkcyjne i finansowe przedsiębiorstwa. W tym celu należy określić produkcję czy wynik finansowy jako funkcję czynników sprawczych. W zależności od stopnia szczegółowości badań, można zbudować dwu-, trzy-, czy czteroczynnikową funkcję. W przykładzie posłużono się formułą określoną wzorem 3.12, gdzie:

Z = L ■ TUP-" Pini • Rs