75 (156)

7. Rozwój jerów

W układzie samogłosek prasłowiańskich istniały dwie półsamo-kłosił^ które były o połowę krótsze od innych: jer tylny czyli [twardy» i jer przedni &, czyli,miękki.[Przed jerem twardym & spół-! głoski były twarde, przed miękkim 6 ulegały zmiękczeniu. Jery występowały, zarówno na końcu, jak i w środku wyrazów, (Cwo? (rzyły osobne sylaBji Niektóre wyrazy składały się wyłącznie z sylab jerowych. Na przykład konbCb — konbca, pwa — pbsa, pbtib — pwia, łbbh — hba, rybbka— rybhkb, Ummica. We .wszystkich językach słowiańskich na początku ich historii fjeyy znikły^ zupełnie w pozycjach słabych, natomiast w pozycjach mocnych; zrown^ystęz^eł^mr^inóposkami. Pozycja słaba jerów ?, $ była) 'zawsze naTŁońcu wyrazów oraz przed sylabą z pełną samogłoską lub z mocnym jerem. JPozycja mocna jerów ?, & była przed sylabą z jerem słabym. W języku polskim jery słabe znikły około ^.1000^ a stojące w poprzedniej sylabie jery mocne jeszcze bardziej się przez to wzmacniały i zbliżyły się w wymowie do e krótkiego. W przykładach niżej przytoczonych jery mocne i słabe układały się i rozwinęły następująco:

w języku prasłowiańskim	w języku polskim
*konj>cb — koiitca, *dj>nb — dbne *pi>8^,i> — Pfcsa, *lbVŁ — lr.va i *pbm* — ptńa, *vbSb — Ybsi I *ryb^.ka — rybhkb, ♦łT.bib — łisba 1 *ławbka — ławbk-j., *s^,*>n.^,j> — stna	koniec — końca, dzień — dnia pies — psa, lew — lwa pień — pnia, wieś — wsi rybka — rybek, łeb — łba ławka — ławek, sen — snu

Podobnie w wyrazach przedrostkowych i w wyrażeniach przyim-kowych.

1 *vi>gT>nati, *vbtbkati, *V7ibiti	wegnać, wetkać, wbić
•sbbbrati, *S'b8T>lati, *si»biti	zebrać, zesłać, zbić
! *V7. dbnb — *vt> dbne, *vt» noktb	w dzień — we dnie, w noc
1 *sbnfc — Yfc STbnó, *YTb domu	son — we śnie, w domu
*mbgla — Vb mbgló, *y*h vi>si	mgła — we mgle, we wsi
1 *di>va— ył &t»y&, *T)od'bb^rati	dwa — we dwie, podebrać
l *ot7» mbne, *ot’ŁZ'bvati sę i .	ode mnie, odezwać się itp.