8 9 (11)

8 WADY KOŃCZYN DOLNYCH

Ryc. 2. Sklepienie podłużne i poprzeczne stopy

Ułożenie szpotawe, w 2-gim roku życia zanika i stopniowo przechodzi w fizjologiczną koślawość, która może utrzymywać się do 6-go roku życia dziecka.

Stopa małego dziecka ma obfitą podściółkę tłuszczową, mięśnie wysklepiające słabe, koordynacja stabilizatorów stopy niedostateczne.

Najważniejszy okres kształtowania się stóp. to okres przedszkolny i wczesny szkolny. Około 12-ego roku życia stopa przybiera już postać prawie dorosłą, mimo że ostateczne kostnienie kończy się około 18-ego roku życia.

Okresy intensywnego rozwoju przyczyniają się do szybkiego utrwalania zniekształceń lecz również stwarzają jeszcze możliwości skutecznej interwencji.

Układ kostny, będący elementem biernym w budowie stopy posiada swoistą architekturę zewnętrzną i wewnętrzną.

Architekturę zewnętrzną tworzy system łuków podłużnych i poprzecznych, które są jakby resorami rozciągającymi się pod wpływem ucisku.

Luk podłużny przyśrodkowy (dynamiczny) przebiega od guza kości piętowej, poprzez kość łódkowatą, kość klinowatą, do głowy 1-szej kości śródstopia. Szczyt łuku stanowi kość łódkowata uniesiona od podłoża około 2,5 cm.

Łuk podłużny boczny (statyczny) łączy guz piętowy z głową piątej kości śródstopia, przechodząc przez kość sześcienną, która stanowi jego szczyt - oddalony od podłoża około 5 milimetr.

Łuk poprzeczny przedni łączy głowy pięciu kości śródstopia (jest adaptacją chodu dwunożnego i nie istnieje u zwierząt). W czasie chodu, biegu i skoków łuk ten ulega spłaszczeniu i opiera się o podłoże wszystkim głowami kości śródstopia, a przy odciążeniu powraca do podparcia głównie na pierwszej i piątej kości śródstopia.

Łuk poprzeczny tylni przechodzi przez trzy kości klinowate i kość sześcienną.

Czynnikiem wiążącym układ kostny jest układ więzadłowo-torebko-wy. Stabilizatory czynne stopy to układ mięśniowy. Z mięśni długich szczególnie ważną rolę odgrywają mięśnie piszczelowe, zwłaszcza tylny, mięsień strzałkowy długi, mięśnie zginacze palców i palucha. Rolę wspomagającą (stabilizacja tyłostopia) odgrywa mięsień trójgłowy łydki.

Należy pamiętać, że patologia stopy nie występuje w wyniku niewydolności jednego mięśnia, lecz pojawienia się różnorodnych napięć zespołów i grup mięśniowych - stąd wynika konieczność indywidualizacji w postępowaniu korekcyjnym.