Alkocholizm jest chorobą 16

Etyka zawodowa terapeuty uzależnień

W ostatnich latach, w lecznictwie odwykowym, podjęło pracę wiele osób, które nigdy wcześniej nie miały do czynienia z udzielaniem pomocy osobom uzależnionym. Nie miały więc one nigdy okazji do bliższego zapoznania się z zasadami etycznymi, jakie obowiązują w tego rodzaju pracy.

Mówiąc o etyce zawodowej mam na myśli ogół ocen i zasad moralnych obowiązujących członków danej grupy zawodowej. Swoimi, częściowo specyficznymi, zasadami etycznymi musi oczywiście kierować się również grupa terapeutów uzależnień. Niestety nie zawsze tak jest. Zdarza się niekiedy, że terapeuci uzależnień demonstrują zachowania, które nigdy nie powinny mieć miejsca w relacjach ze swoimi pacjentami. Wynika to na ogół nie ze złej woli terapeuty lecz z nieznajomości podstawowych zasad etyki zawodowej. Kiedy postępowanie terapeuty jest sprzeczne z tymi zasadami, odbiera on pacjentowi szansę na odniesienie korzyści z terapii, a tym samym wyrządza mu ogromną krzywdę. Wśród zachowań sprzecznych z zasadami etyki zawodowej sąm.in.:

-    wykorzystywanie pozycji terapeuty i relacji terapeutycznej do osiągania korzyści osobistych (m.in. materialnych);

-    zdeterminowane względami pozaterapeutycznymi zróżnicowane podejście do pacjenta (np. inne traktowanie pacjenta-inżyniera niż pa-cjenta-ślusarza, przystojnej brunetki i zaniedbanej blondynki itp.);

-    wypowiadanie w obecności pacjenta krytycznych uwag na temat innych terapeutów, którzy współuczestniczą lub będą uczestniczyć w prowadzeniu terapii tego pacjenta;

-    wykorzystywanie relacji terapeutycznej do wchodzenia w nieformalne (a konkretnie tzw. męsko-damskie) związki z pacjentką bądź pacjentem;

-    „wczorajszy chuch” bądź nawrót picia u terapeuty.

Zasygnalizowane wyżej sytuacje wpływają do tego stopnia destrukcyjnie na przebieg procesu leczenia, że osoby które nie potrafią ich wyeliminować nie powinny być zatrudniane w charakterze terapeutów, przynajmniej do czasu rozwiązania swoich własnych problemów i nabycia podstawowej wiedzy profesjonalnej.

Aby być w zgodzie z zasadami etyki zawodowej, profesjonalny terapeuta nie powinien:

-    oferować i stosować technik, które nie spełniają standardów profesjonalnych;

-    przypisywać sobie kwalifikacji, których nie posiada;

-    pochwalać prowadzenia praktyk terapeutycznych przez osoby nie posiadające odpowiednich kwalifikacji;

-    oferować usług osobie, która korzysta już z terapii prowadzonej przez innego profesjonalistę, chyba że istnieje porozumienie z tym profesjonalistą lub związki klienta z nim zostały zakończone;

-    leczyć osób, z którymi wiążą go silne związki emocjonalne.

Powinien natomiast:

-    mieć świadomość granic swojej wiedzy i umiejętności i korzystać z pomocy innych specjalistów;

-    mieć świadomość, że jego własne problemy osobiste mogą negatywnie wpływać na klientów;

-    radzić się innych profesjonalistów czy powinien pracować z danym klientem;

-    zwracać uwagę kolegom, którzy przedstawiają swoje kwalifikacje i możliwości niezgodnie z prawdą.

Ponadto powinien stać na straży praw osób, z którymi pracuje, to jest:

-    respektować ich prawo do podejmowania decyzji, uczestniczenia w przygotowywaniu planów terapii, odrzucania pomocy itp.;

-    jeżeli wystąpi konflikt między interesem klienta a pracodawcy tera

peuty musi określić zasady lojalności względem obu stron i obie strony o tym poinformować;

-    w przypadku konfliktu między profesjonalistami kierować się najpierw dobrem klienta a dopiero później interesem swojej grupy zawodowej;

133