amat urz kr005

dajniki ze strojonym generatorem sterującym, umożliwiające nawiązanie łączności na wspólnej częstotliwości roboczej. Rozpowszechnia się stabilizacja kwarcowa generatorów. Wprowadzone zostają odbiorcze lampy sieciowe pośrednio żarzone prądem zmiennym oraz odbiorniki z przemianą częstotliwości (superheterodyny). Układy odbiorcze zyskują na czułości, selektywności i stabilności skalowania. Rozwój krótkofalarstwa postępuje szybko naprzód. Amatorzy osiągają doskonałe wyniki w pracy na pasmach 10 m i 6 m (top band). W urządzeniach nadawczych i odbiorczych wykorzystuje się układy z wymiennymi cewkami i stopniowo przechodzi się na przełączanie zakresów najczęściej za pomocą przełączników bębnowych. Nadajniki otrzymują obudowy szafkowe, a wytwórnie radiotechniczne dostarczają specjalnych lamp nadawczych małej mocy.

Po II wojnie światowej, dzięki dużym zasobom łatwo dostępnego sprzętu demobilowego i unowocześnieniu wielu dziedzin telekomunikacji, rozwój krótkofalarstwa staje się jeszcze bardziej dynamiczny. Po stronie nadawczej (nadajniki na ogół wielostopniowe) przeważa modulacja anodowa, pojawiają się obrotowe anteny kierunkowe (rotary beam), a w odbiornikach stosuje się podwójną przemianę częstotliwości. Powstają złożone układy VFO, rozbudowuje się układy manipulacji telegraficznej. W urządzeniach wykorzystuje się pomocnicze przekaźniki i złożone układy pomiarowo-kontrolne. Amatorzy opanowują zakresy fal ultrakrótkich, uzyskując szereg cennych osiągnięć, szczególnie w pasmach 144 MHz i 430 MHz. W ostatnich latach coraz więcej amatorów wykorzystuje system modulacji jednowstęgowej SSB, stanowiący prawdziwy przewrót w dziedzinie łączności fonicznej.

Wkład polskich amatorów w ogólnoświatowy rozwój krótkofalarstwa jest również poważny. Już około 1924 r. pojawiają się we Lwowie pierwsze radiostacje amatorskie (TPAR, TPBB, TPBF). W grudniu 1926 r. powstaje z inicjatywy inż. J. Ziembickiego (ex SP3AR) pierwsza polska organizacja krótkofalarska — Lwowski Klub Krótkofalowców. Ruch amatorski w kraju rozwija się szybko, a szeregi krótkofalowców stale się powiększają. Od 1928 r. LKK staje się sekcją międzynarodowej organizacji „International Amateur Radio Union”.

W 1931 r. powstaje Polski Związek Krótkofalowców, który przejmuje od LKK prawa członkowstwa IARU. We Lwowie wydawano od roku 1929—1939 miesięcznik „Krótkofalowiec Polski”. Coraz większa liczba polskich amatorów pracuje aktywnie nie tylko w zakresie fal krótkich, lecz również w zakresach UKF, co przy ówczesnym stanie sprzętu było dużym osiągnięciem.

W okresie ostatniej wojny światowej polscy amatorzy-krótkofalow-cy wykorzystują swe umiejętności techniczne i operatorskie na wszystkich frontach walki z okupantem hitlerowskim. Po zakończeniu wojny krótkofalarstwo polskie było początkowo organizowane w Polskim Związku Krótkofalowców. Następnie w latach 1950 -f- 1957 rozwijało się w szeregach Ligi Przyjaciół Żołnierza, aby w roku 1957 wrócić ponownie do reaktywowanego PZK. Ilość czynnych nadawców i nasłuchowców nieustannie wzrasta. Polscy amatorzy-krótkofalowcy uzyskują doskonałe wyniki na wszystkich pasmach fal krótkich, nie wyłączając pasm fal ultrakrótkich.

2. NADAJNIKI KRÓTKOFALOWE

2.1. Uwagi ogólne

Krótkofalowe urządzenie nadawcze jest częścią składową zespołu urządzeń służących do przekazywania informacji za pośrednictwem prądów o wielkiej częstotliwości.

Jakość techniczna urządzenia nadawczego jest pewnego rodzaju kartą wizytową nadawcy, według której ocenia się jego umiejętności fachowe i kulturę techniczną. Ogólny postęp techniczny i wzrastające trudności pracy w pasmach zatłoczonych przez setki radiostacji zwiększają wymagania techniczne stawiane amatorskim urządzeniom nadawczym. Czasy jednostopniowych nadajników samowzbudnych są już daleko za nami. W układach przeważają już rozbudowane do wielu stopni nadajniki.

Powszechnie stosowany dziś układ nadawczy przedstawiony jest schematycznie na rys. 2-1. Podstawowe drgania wielkiej częstotliwości

220 V 50 Hz

Rys. 2-1. Układ blokowy klasycznego nadajnika krótkofalowego

powstają w generatorze sterującym o zmieniającej się w sposób ciągły częstotliwości. Jest to tzw. VFO (variable frequency oscillator). Generator sterujący oddzielony jest od pozostałych stopni nadajnika tzw. separatorem. Separator, czyli stopień izolujący, zapobiega szkodliwym wpływom dalszych stopni nadajnika na pracę generatora sterującego. Po separatorze następują stopnie zwielokrotniające' pierwotną częstotliwość, czyli powielacze. Następuje jednocześnie wzmocnienie energetyczne drgań. Wzmocnione i powielone do żądanej częstotliwości drgania sterują końcowy wzmacniacz mocy, który zasila obwody anteny. Antenę lub linię