amat urz kr158

14.20. Konwertery krótkofalowe

Dysponując dobrym odbiornikiem krótkofalowym na jeden z niższych zakresów lub nawet na zakres fal średnich, można łatwo zbudować układ odbiorczy z podwójną przemianą częstotliwości. Posiadany odbiornik może wtedy stanowić układ wzmacniacza pośr. cz. Na jego wejściu włącza się konwerter w układzie przemiany częstotliwości, przy czym odbiornik współpracujący z konwerterem może być układem o bezpośrednim wzmocnieniu; w tym przypadku całość pracuje jak odbiornik z jedną przemianą częstotliwości.

Konwerter z szerokopasmowymi obwodami i heterodyną o stałej częstotliwości może pracować jako człon nie przestrajany. Przestrajania odbiornika dokonuje się wtedy w obrębie pierwszej częstotliwości pośredniej, a więc przez przestrojenie współpracującego z konwerterem odbiornika. Jednocześnie w prosty sposób uzyskuje się rozszerzenie zakresu. W drugim przypadku można zastosować konwerter przestrajany, dostrajając współpracujący odbiornik do jednej wybranej częstotliwości pośredniej pierwszej przemiany. W praktyce stosowane są obie te metody. W konwerterach strojonych stosuje się także szerokopasmowe obwody wejściowe, zmieniając jedynie częstotliwość heterodyny. Konwertery pracujące w układzie nieprzestrajanym posiadają najczęściej heterodynę stabilizowaną kwarcem. Zmiana zakresu częstotliwości takiego konwertera następuje więc przez wymianę płytki kwarcowej. System ten, aczkolwiek kosztowny, zapewnia dużą stabilność pierwszej przemiany.

Przykładem konwertera ze stabilizacją kwarcową heterodyny i strojonymi obwodami wejściowymi może być układ z rys. 14-82, opracowa-

+250 V

ny przez SP5PO. — Jest on przewidziany do pracy w pasmach 14, 21 i 28 MHz. Zawiera wzmacniacz w. cz. w układzie kaskodowym z lampą ECC 81. Cewki obwodu wejściowego i anodowego są dla każdego zakresu wymienne. Do dokładnego dostrojenia obwodów służy podwójny agregat kondensatorów o pojemności 2 X 120 pF. Wskazane jest przełączanie

cewek za pomocą przełącznika bębnowego (krótkie połączenia do cewek). W stopniu mieszacza pracuje jedna trioda lampy ECC 81 w układzie mieszania sumującego, a jako generator kwarcowy — druga trioda ECC 81. W obwodzie anodowym zostaje wydzielona trzecia harmoniczna kwarcu. Poprzez kondensator zmienny o małej pojemności dostarczane jest napięcie do stopnia mieszacza. Za pomocą kwarcu o /_r,_z = 5 666 kHz otrzymuje się pierwszą częstotliwość pośrednią w pobliżu 3 i 4 MHz dla pasma 14 MHz i 21 MHz. Po zastosowaniu kwarcu o f_re, “ 8 500 kllz konwerter pracuje w paśmie 28 MHz. Dla każdego zakresu wymienia się także cewkę powielacza. Dane cewek są wyszczególnione w tablicy 14-5. Mieszacz zakończony jest wtórnikiem katodowym, dzięki

Tablica 14-5

Dane cewek dla układu z rys. M-82

Częstotliwość MHz	U.t korpus 5 mm, rdzeń ferrytowy	korpus 15 mm, rdzeń ferrytowy	£<4 korpus 15 mm, rdzeń ferrytowy
14	20 zw. 0 0,1 mm	7 zw. 0 0,5 mm	3 zw. 0 0,5 mm
21	12 zw. 0 0,1 mm	7 zw. 0 0,5 mm	3 zw. 0 0,5 mm
28	10 zw. 0 0,1 mm	5 zw. 0 0,5 mm	2 zw. 0 0,5 mm

czemu osiąga się dobre dopasowanie do kabla koncentrycznego, który łączy konwerter z odbiornikiem. W przypadku stosowania wykskalowa-nego odbiornika możliwe jest dokładne określanie częstotliwości stacji odbieranej po uwzględnieniu częstotliwości kwarcu w heterodynie. Z konwerterem współpracuje dobrze ekranowany odbiornik o zakresie częstotliwości 2,5 MIIz — 4,5 MHz. Po uruchomieniu generatora kwarcowego dostraja się obwód anodowy do trzeciej harmonicznej kwarcu i kontroluje falomierzem. W mieszaczu, w obwód siatki włącza się w szereg z opornikiem 100 kił mikroamperomierz (miejsce oznaczone X) i za pomocą kondensatora dostrojczego C_s reguluje prąd siatki do poziomu 20 M-A. Cewkę neutralizującą L₄ dostraja się do rezonansu z pojemnością C_ax lewej triody wejściowej. Odłącza się opornik katodowy (obieg prądu w lampie przerwany), dostraja cewkę L₄ do minimum sygnału, zaś pozostałe L, i L₂ — do maksimum sygnału (wstępne wyrównanie) przez rozciąganie zwojów. Cewki układu kaskody i obwód wyjściowy konwertera są ekranowane.

14.21. Wysokosprawny odbiornik radiokomunikacyjny dla pasm amatorskich (wg SP5WW)

Odbiornik ten (rys. 14-83) zapewnia selektywność, czułość i stabilność nie ustępujące fabrycznym odbiornikom komunikacyjnym. Zastosowano w nim podwójną przemianę częstotliwości, przy czym drugi generator jest stabilizowany kwarcem. Przystosowany jest do odbioru sygnałów telegraficznych i fonicznych w pasmach amatorskich: 7 -f-

313