Ankieta do badań c/.asu wolnego
Do badań czasu wolnego twor<fl(P specjalni) ankietę, która daje możliwości zarejestrowania zajęć wykonywanych w cii|gu przeciętnego dnia przez badane osoby. Pytania tej ankiety maja więc doprowadzić do stworzenia sobie bilansu czasu pozaszkolnego i sposobów jego wykorzystania. Będi| to pytania dotyczące:
- godzin rozpoczynania lub kończenia poszczególnych czynności w cii)gu dnia;
- ilości czasu przeznaczonego zwykle na wykonanie danej czynności.
Tak skonstruowana ankieta informuje jednak tylko o bilansie powtarzających się spraw codziennych. Aby uzyskać informacje o faktach, które zdarzają się rzadziej, takich jak np. wycieczki, pytamy: Jak często wyjeżdżasz na wycieczki?
Możliwe jest także czerpanie informacji o sposobie spędzania wolnego czasu przez zastosowanie formy, którą można określić jako „skrzyżowanie" ankiety z dzienniczkiem. Jej zastosowanie polega na tym, że prosimy uczniów o notowanie przebiegów pewnych dni. Materiał taki, aby mógł jednak przynosić nauczycielowi wartościowe informacje, musi być dość obszerny i wymaga pracochłonnego zanalizowania. Nie ma także możliwości sprawdzenia, w jakim stopniu informacje uzyskane od uczniów są szczere.
Zasadniczo przy badaniach czasu wolnego uwzględnia się cały czas „pozaszkolny" ucznia i różne dziedziny zajęć, na które jest on przeznaczony, Spośród nich wyodrębniamy:
- czas przeznaczony na spełnianie codziennych funkcji (sen, jedzenie, czas dojścia do szkoły i powrotu z niej):
- czas przeznaczony na wypełnianie obowiązków;
- czas całkowicie wolny.
Granice między dwoma ostatnimi punktami nie zawsze są jasno określone. Pamiętając o tym, w czasie przeznaczonym na spełnianie obowiązków należy uwzględnić:
- odrabianie lekcji:
- udział w zajęciach pozalekcyjnych na terenie szkoły;
- udział w pracy organizacji młodzieżowej;
- zdobywanie wiedzy, która nie jest związana z programem szkolnym czy planem nauczania (nauka języka, korepetycje, kurs prawa jazdy, lekcja muzyki itp.):
- wykonywanie pewnych czynności domowych.
W badaniach wykorzystania czasu wolnego zwykle zwraca się uwagę na następujące zajęcia:
- wycieczki, spacery;
- gry i zabawy na wolnym powietrzu:
- udział w imprezach sportowych:
- kolekcjonerstwo;
- spotkania z rówieśnikami;
- uczestnictwo w kulturze.
Podajemy przykład kwestionariusza o czasie wolnym ucznia.
Wykorzystanie czasu wolnego
Proszę podać w tabelce informacje o tym, co robilcś/aś w ciągu ostatniego tygodnia w czasie między końcem lekcji szkolnych a położeniem się spać. Podkreśl informację dotyczące działań zwykle powtarzających się w poszczególnych dniach, nie tylko w tym tygodniu (np. jeśli co tydzień w środę od 16 do 17 masz lekcję muzyki).
Godzina |
Poniedziałek |
Wtorek |
Środa |
Czwartek |
Piątek |
14-15 | |||||
15-16 | |||||
16-17 |
— | ||||
17-18 | |||||
18-19 | |||||
19-20 | |||||
20-21 | |||||
21-22 | |||||
22-23 |
Posługując się podobną lub uproszczoną siatką godzin opisz przebieg soboty i niedzieli w tym tygodniu. Też podkreśl czynności powtarzające się co tydzień.
Zalecana lektura:
Informacje o wykorzystaniu czasu wolnego przez uczniów można znaleźć w pracach:
Kamiński A., Czas wolny i jego problematyka społeczno-wychowawcza. Ossolineum, Wrocław 1965 Wilgocka-Okoń 15., Obciążenie uczniów u optymalizacja pracy szkole. PWN, Warszawa 1976.
4. Uczestnictwo w kulturze
Jednym z elementów wykorzystania czasu wolnego jest tzw. uczestnictwo w kulturze. Rozumie się przez to udział w różnych imprezach lub twórczość kulturalną ucznia.