762
15. Stwarzaj zarówno okresy aktywności, jak i spokoju. Twórcze idee rodzą się nie tylko w wirze działania, lecz także i w chwilach wytchnienia, relaksu. Nauczyciel powinien pomagać uczniom w planowaniu takich okresów spokoju w ciągu dnia.
16. Udostępniaj środki do realizacji pomysłów. Wchodzi tu w grę mobilizacja zasobów szkoły, rodziców, rozmaitych instytucji. Ograniczoność tych środków ma uczyć pokonywania trudności w warunkach realnych.
17. Popieraj zwyczaj pełnej realizacji pomysłów. Ucz dzieci weryfikować konsekwencje pomysłu i wykonywać czarną robotę, związaną z wprowadzeniem go w czyn. Niech poznają przewlekłość i trudność tego procesu.
18. Rozwijaj konstruktywny krytycyzm. Zwykły krytycyzm wskazuje na rozmaite mankamenty, lecz jest bezpłodny, gdy idzie o podawanie realnych środków do usunięcia braków.
19. Popieraj zdobywanie wiedzy w wielu dziedzinach, albowiem wiedza spoza danej specjalizacji sprzyja oryginalności.
20. Wychowuj nauczycieli o śmiałym i żywym umyśle. Takich, którzy potrafią tchnąć w uczniów swego ducha, porywać własnym przykładem, okazywać zainteresowanie nawet dzikimi pomysłami wychowanków.
Wskazania powyższe w znacznej części mogą i powinny być realizowane także przez zainteresowanych rodziców.
Przedmiotem rozważań w poprzednich rozdziałach były prawa rządzące przebiegiem
procesów regulacyjnych: spostrzegania, myślenia, emocji, motywów.
Jak wiadomo, reakcje emocjonalne człowieka, jego procesy poznawcze, decyzyjne i wykonawcze nie przebiegają w sposób chaotyczny i przypadkowy, lecz w określonym porządku. Dzięki organizacji różnych procesów w jedną uporządkowaną, zintegrowaną całość funkcjonalną, dochodzą do skutku czynności człowieka.
Ustosunkowanie do otoczenia. Każda czynność podejmowana przez człowieka jest aktem praktycznego ustosunkowania się do otoczenia. Ustosunkowanie praktyczne jest to aktywne organizowanie stosunków z otoczeniem charakterystyczne dla istot żywych. Ludzie mogą organizować swe stosunki w sposób zamierzony, czylijistosunko-wywać się świadomie.