NOWA INSCENIZACJA,
POD TYTUŁEM: „TO WINA CHŁOPÓW!”
Przed klasą Vanessa krzyczy, że chłopcy chcieli ją udusić. Chłopcy są oburzeni. Interpretuję jej zachowanie, dla którego zresztą nie ma żadnego uzasadnienia, jako wyraz braku poczucia bezpieczeństwa. Vanessa doświadcza odrzucenia przez chłopców a także odrzucenia przeze mnie, ponieważ swoim zachowaniem utrudnia mi pracę. I tym sposobem wszyscy zaczynamy stanowić część jej inscenizacji. Reakcja chłopców następuje szybko. W czasie spokojnej godziny lekcyjnej jeden z nich nagle wybucha: „Co się tak gapisz!”.
W tej sytuacji pomocne jest dla mnie wyjaśnienie Hil-gera: (1997)
„«Co się tak gapisz?» - to reakcja kogoś, kto czuje się zaniepokojony czyimś spojrzeniem. Wobec zagrożenia osoba ta przekształca owo poczucie zagrożenia w agresję. Nierzadko taka wypowiedz otwiera już granicę przemocy, ponieważ ten, kto to mówi, wyraża w ten sposób ekstremalny brąk pewności siebie; nie może się z tego wycofać bez utraty twarzy i przekształca tę przykrą sytuację w scenę przemocy”.
W tym przypadku nie doszło wprawdzie do użycia przemocy, ale taka wypowiedź upokarza Vanessę przed całą klasą. Uczeń pozbył się niepewności wywołanej spojrzeniem Vanessy.
Dla wychowawczyni w dalszym ciągu winni są chłopcy. Ci zaś wciąż upokarzają Vanessę. Pokazują to na przykład rysunki Patricka (patrz rys. 4), przedstawiające człekokształtne stwory, które wydalają i puszczają bąki. Rysunki świadczą o tym, że chłopiec dostrzega niebezpieczeństwo ze strony Yanessy. Dodany tekst - „gówno, twoja mat
46
ka” - sugeruje że, zdaniem ucznia, matka Yanessy tak ją odbiera. Rysunki odkryła wychowawczyni. Jest oburzona.
Rys. 4. Obraźliwe rysunki dzieci
Według mojej interpretacji uczeń usiłuje przy ich pomocy uwolnić się od ciągłych scysji z Vanessą. To założenie jest dla mnie podstawą do dalszej pracy.
Podobne sceny powtarzają się i przysparzają wychowawczyni coraz większych zmartwień. Zęby poszerzyć swoje rozumienie i nie tracić czasu na analizę powtarzających się i w swojej istocie podobnych sytuacji, decydujemy się na zastosowanie metody „pytań okrążających”.
Moderatorka: Czy są chłopcy, którzy uważają Vanessę za miłą dziewczynę?
Nauczycielka: Tak, ale nie ma na ten temat jednolitej Opinii. W głębi duszy chłopy uważają, że jest świetna, szczególnie Florian.
M. : Czy możesz sobie wyobrazić, na co Florian w szczególności reaguje?
N. : Vanessa zwraca się do Floriana, uśmiecha się, coś mu pokazuje, chętnie się z nim bawi, kiedy ten coś zaproponuje.
M.: Czy możesz sobie wyobrazić, że dziewczynka wysyła również inne sygnały, jako sygnały siły?
47