CCF20110112007 (2)

WSPOŁCZESNOSC

Martin Heidegger

hermeneutyki - twórcy tacy jak Paul Ricoeur czy Hans-Georg Gadamer wielokrotnie się do Heideggera odnosili i nieraz z nim dyskutowali. Dialog Gadamera z Heideggerem wyraźny jest w dziele Prawda i metoda, istotnym dla współczesnej hermeneutyki. Również Emmanuel Levinas podjął tematy myśli autora Bycia i czasu. Karl Jaspers, spierając się z autorem dzieła Kant a problem metafizyki, jednocześnie wspomina, że w jego twórczości zawarte są takie „moce", które inspirują myśli, nawet, jeśli są to myśli wrogie.

Heidegger w Polsce

Generalnie w Polsce filozofowie zajmujący się Husserlem w swojej recepcji podjęli tematy podnoszone przez Heideggera. W 1936 r. w Polsce w „Przeglądzie Powszechnym" ksiądz E Sawicki przedstawił krytycznie filozofię egzystencjalną Heideggera, a w 1937 r. o literaturoznawstwie niemieckim będącym pod wpływem Bycia i czasu pisał w Zagadnieniach stylu Z. Łempicki. Motywy egzystencjalne jako refleksje o człowieku odnajdziemy w twórczości H. Elzenberga. Znakomitym interpretatorem tekstów autora Bycia i czasu i człowiekiem wprowadzającym szerszą myśl Heideggera do Polski był Krzysztof Michalski, założyciel „Instytutu Człowieka" w Wiedniu. Również Józef Tischner, twórca Filozofii dramatu, niezwykle oryginalnej filozofii, w swoich badaniach odnosił się i dyskutował z dziełami Martina Heideggera. Pisał zafascynowany solidnością myślenia niemieckiego filozofa, że dokonał on „destrukcji tradycji filozoficznej dlatego, że swym dogmatem uczyniła pojęcie bycia jako stałej obecności. Dla nas otwiera się możliwość wtórnej rewindykacji owej tradycji". Recepcja w Polsce Heideggera w czasach marksizmu uczyła krytycznego myślenia, dokładnej analityki egzystencji; tu-bycia w systemie totalitarnym, teraz jest zaproszeniem do myśleniem o człowieku i wolności.

Heidegger w literaturze i kulturze

Odbiór filozofii myśliciela niemieckiego w sztuce, szczególnie w twórczości literackiej, iest bardzo utrudniony ze względu na jego trudny język. Niemniej jednak ślady analityki jestestwa nie mogły nie znaleźć oddźwięku u twórców, dla których egzystencja człowieka ma kluczowe znaczenie. Takim pisarzem, u którego odniesienia do prac Heideggera nie należą do rzadkości, był Witold Gombrowicz. W jego Dziennikach odnajdujemy fragmenty, które świadczą o znajomości tekstów Heideggera. Gombrowicz łvypowiada się na ich temat, w kilku zdaniach je komentując.

Otóż w odczycie o Zaratustrze omawia Heidegger myśl, którą Nietzsche nazwał swą myślą „najbardziej otchlanną" - myśl to o wieczystym powrocie, „wyzwalająca z ducha mściwości, przezwyciężająca czas, który uchodzi, czas, który nadchodzi, nadająca stawaniu się charakter bytu. (...) Ja im dam wodzić się za nos - znam to dzieciństwo, (...) aby z dumą wkroczyć na tereny owych myśli-nie-do-pomyślenia

367