CCI00066 (2)

interesów majątkowych³¹. Stanowisko takie oznacza w praktyce, że — pomijając kwestię potrzeby leczenia ubezwłasnowolnienie częściowe jest potrzebne tylko wtedy, gdy dana osoba ma majątek, który wymaga ochrony. Budzi to istotne zastrzeżenia, gdyż w ten sposób czyni się z ubezwłasnowolnienia niemal wyłącznie narzędzie do ochrony praw majątkowych i utrudnia posługiwanie się tym instrumentem w walce z plagą alkoholizmu³². Orzecznictwo podtrzymuje jednak konsekwentnie dotychczasowe swe stanowisko. W szczególności podkreśla się, że w razie istnienia przesłanek ustawowych ubezwłasnowolnienia częściowego nie byłoby ono dopuszczalne, gdyby miało w większym stopniu osłabić pozycję chorego niż przynieść mu pomoc; pozostawienie bowiem osobie chorej możności prowadzenia przez nią swoich spraw może być dla niej bardziej korzystne od pomocy kuratora³³.

O ubezwłasnowolnieniu orzeka sąd wojewódzki po przeprowadzeniu postępowania unormowanego w art. 544 i n. k.p.c.³⁴ Zgodnie z art. 559 k.p.c. ubezwłasnowolnienie zostaje uchylone przez sąd. jeżeli odpadną przyczyny, dla których zostało orzeczone; nadto w razie poprawy w stanie psychicznym ubezwłasnowolnionego, ubezwłasnowolnienie całkowite może być zmienione na częściowe, a w razie pogorszenia się tego stanu ubezwłasnowolnienie częściowe może być zmienione na całkowite³⁵.

IV. Według art. 12 k.c. nie mają zdolności do czynności prawnych:

1)    małoletni, którzy nie ukończyli lat 13 i

2)    ubezwłasnowolnieni całkowicie.

³¹ Por. orz. SN: z 4.05.1955 r„ NP 1955. nr 12. s. 107; z 12.03.1954 r.. OSN 1955. poz. 11; z 12.11.1956 r.. OSN 1957, poz. 115 z glosą krytyczną S. Wójcika. PiP 1957. nr 12, s. 1150; z 25.07.1959 r.. OSPiKA 1961. poz. 4; ostrożniej już. orz. z 16.08.1962 r., OSN 1963, poz. 206 i z 16.01.1964 r.. OSN 1965, poz. 28; stanowisko przedstawione w tekście zajął SN także pod rządem kodeksu cywilnego, i to nawet przy ubezwłasnowolnieniu całkowitym por. orz. z 8.01.1966 r., OSN 1966, poz. 170.

³¹ Tak S. Wójcik w glosie powołanej w przyp. 31 oraz A. Wolter: Kierunki zmian polskiego prawa rodzinnego, PiP 1958. nr 8—9. s. 276. Nic jest w szczególności przekonujący argument Sądu Najwyższego, żc ubezwłasnowolnienie prowadzi do pewnego rodzaju napiętnowania osoby ubezwłasnowolnionej w opinii społecznej; a zresztą czyż „napiętnowanie" np. nałogowego alkoholika jest naprawdę społecznie niepożądane? Por. także S. Wójcik w glosie do orz. SN z 7.05.1969 r., I CR 132/68. w którym wypowiedziany został pogląd, że instytucja ubezwłasnowolnienia nic ma na celu ochrony osoby, której dobra są zagrożone ze strony osoby chorej. NP 1970, nr 1, s. 114.

³³    Por. orz. SN z 14.02.1974 r.. OSN 1975. poz. 12.

³⁴    Co do osób legitymowanych do wszczęcia postępowania o ubezwłasnowolnienie por. K. Lubiński: Podmioty legitymowane do zgłoszenia wniosku o wszczęcie postępowania o ubezwłasnowolnienie, „Palestra” 1973, nr 9, s. 19.

³⁵    Ubezwłasnowolnionemu nie przysługuje jednak uprawnienie do zgłoszenia wniosku o uchylenie lub zmianę ubezwłasnowolnienia por. uchwałę składu 7 sędziów SN z 10.11.1969 r.. OSN 1970. poz. 118.

169