chalmers0082

84

Falsyfikacjonizm wyrafinowany

wanych w danym okresie teorii naukowych ogólnym tłem wiedzy [background knowledge]. Możemy powiedzieć, że hipoteza jest śmiała wówczas, jeżeli jest ona nieprawdopodobna w świetle ogólnego tła wiedzy danego okresu w rozwoju nauki. Ogólna teoria względności Einsteina była hipotezą śmiałą w 1915 roku, ponieważ w tym czasie ogólne tło wiedzy zawierało założenie, że światło porusza się po liniach prostych. Założenie to stało w sprzeczności z ogólną teorią względności, według której promienie świetlne ulegać powinny ugięciu w silnych polach grawitacyjnych. Teoria astronomiczna Kopernika była śmiała w 1543 roku, ponieważ stała w sprzeczności z założeniem ogólnie przyjętej wiedzy, że Ziemia spoczywa w centrum Wszechświata. Dzisiaj teoria ta nie jest uważana za śmiałą.

Podobnie jak domysły uchodzą za śmiałe w kontekście odpowiedniego ogólnego tła wiedzy, tak też przewidywania są nowatorskie, jeżeli sugerują one zachodzenie zjawiska, którego nie ma w ogólnym tle wiedzy z danego okresu albo które jest przezeń explicite wykluczone. Przewidywanie istnienia Neptuna w 1846 roku było nowatorskie, ponieważ ogólne tło wiedzy w owym okresie nie mówiło

0    istnieniu takiej planety. Nowatorskie było przewidywanie, które wydedukował Poisson z falowej teorii światła Fresnela w 1818 roku, że da się zaobserwować jasna plamka w centrum jednej strony nieregularnego krążka, odpowiednio oświetlonego z drugiej strony, ponieważ istnienie takiej jasnej plamki było wykluczone przez kor-puskularną teorię światła, która stanowiła istotną część ogólnego tła wiedzy w owym czasie.

W poprzednim paragrafie argumentowałem, że istotnym wkładem w rozwój wiedzy naukowej są potwierdzenia śmiałych hipotez lub falsyfikacje hipotez ostrożnych. Pojęcie ogólnego tła wiedzy umożliwia zrozumienie, jak obie te możliwości realizują się w wyniku jednego eksperymentu. Ogólne tło wiedzy składa się z ostrożnych hipotez dlatego, że wiedza w nim zawarta jest dobrze potwierdzona

1    uchodzi za nieproblematyczną. Natomiast potwierdzenie śmiałej hipotezy stanowi falsyfikację tej części ogólnego tła wiedzy, z perspektywy którego hipoteza ta uchodzi za śmiałą.