Cogito 3 Schultz

Dorota Nosowska

Pytania ze „Sklepów cynamonowych Schulza i „Wędrowca” Friedricha

^!    *4**

A

Oto zadania maturalne dotyczące tekstów literackich i ikonicznych, które mogą pojawić się na egzaminie©

Pytanie 1 - związane z tekstem literackim

W jaki sposób w utworach literackich przedstawiane są sklepy? Omów temat, nawiązując do fragmentu „Sklepów cynamonowych” oraz do innego utworu literackiego.

Przykładowa realizacja tematu

1.    Wstęp

Sklep jako miejsce związane z kulturą mieszczańską, krajobrazem miasta i kapitalizmem.

2.    Teza

Sklepy przedstawiane są w utworach literackich na wiele sposobów, różnymi technikami literackimi, w zależności od epoki i stylu pisarza.

3.    Wywód

•    Sklepy cynamonowe jako ucieleśnienie marzeń bo-hatera-narratora utworu Schulza, marzeń o egzotyce i niezwykłości.

•    Aura, w jakiej bohater marzy o sklepach cynamonowych - noc.

•    Kupcy ze sklepów cynamonowych podobni do mędrców i magów z baśni; baśniowość świata przedstawionego.

•    Opis sklepów poetycki: obecność wyliczeń i epitetów, niezwykłego słownictwa oddającego egzotykę towarów w magazynach.

•    Odwiedzenie sklepu cynamonowego świętem w życiu chłopca, marzeniem, niespełnionym zresztą, młodzieniec nie trafia nocą do właściwego miejsca.

•    Mitologizacja codzienności przez bohatera-narratora, sklep jako tajemnica (trudno do niego trafić, aura nocy, zakazane i tajne druki w księgarni).

•    Konwencje przedstawiania rzeczywistości sklepu - surrealizm, oniryzm.

•    Odmienny od wizji Schulza obraz sklepu Stanisława Wokulskiego w „Lalce". Realistyczny opis rozwijającego się warszawskiego luksusowego magazynu

wraz z codziennością (rachunki, problem zaopatrzenia, portrety klientów - bankruci, np. Łęccy i dusigrosze, Krzeszowska, bogacze i gorzej sytuowani odwiedzający, np. Stawska, portrety subiektów

-    wygląd, cechy charakteru, zajęcia, poglądy, portrety dostawców); sklep widziany oczyma Rzeckiego (oddanego subiekta oraz przyjaciela Wokulskiego), mieszczan widzących w Wokulskim energicznego człowieka, wedle niektórych awanturnika i ryzykanta oraz okiem arystokratki

(Łęcka uważa posiadanie sklepu za dyshonor); sentyment Rzeckiego wobec sklepu i niemal całkowita obojętność Wokulskiego wobec swej własności.

•    Sklep w powieści Prusa jako symbol pozycji społecznej właściciela (bogaty mieszczanin, człowiek sukcesu, dla jednych bogacz, dla innych - arystokratów, kupiec kalający ręce pracą), rozwój sklepu świadectwem sytuacji majątkowej właściciela.

•    Różne koncepcje handlu w „Lalce" prezentowane przez kupców starej daty (nastawienie na jakość Rzeckiego) i ludzi nowej epoki (Szlangbaum i jego środowisko myślący o zysku kosztem jakości i etosu pracy).

•    Sklep miejscem metafizycznych przeżyć Rzeckiego, gdy ustawiał wystawy sklepowe z marionetkami.

•    Konwencje przedstawiania rzeczywistości w „Lalce"

-    realistyczna, techniki prozy psychologicznej.

4. Podsumowanie

Wyeksponowanie różnic pomiędzy obrazem sklepów u Schulza i Prusa, magia oraz mityzacja kontra proza życia, techniki prozy surrealistycznej kontra techniki powieści realistycznej i psychologicznej.

Cecha wspólna: w obu tekstach sklep jest elementem rzeczywistości miasta, jest miejscem, w którym człowiek spełnia marzenia (klient sklepów cynamonowych i Rzecki, który jako sprzedawca spełnia marzenia chłopca pragnącego kariery subiekta i urzeczonego magią wystaw).

O co może zapytać komisja w rozmowie?

O epoki, w jakich powstały utwory Prusa i Schulza, gatunek utworów i konwencje, w jakich zostały napisane.

O znaczenie terminów surrealizm, oniryzm, realizm powieść psychologiczna i rozumienie pojęcia mityzacja rzeczywistości.

O to, jakie inne sklepy poza sklepem Wokulskieę: przedstawiono w „Lalce" (sklepy z dzieciństwa i młodos: Rzeckiego, ich kuszące wystawy, barwny obraz termir wania pana Ignacego w sklepie u Minclów i początki je;: pracy, barwne portrety dwu braci Minclów).

BRUfcO SCHULZ

Sklepy

cjmamoncHDG