DSC01293

10

Podstawy rachunkowości

• Model oparty o teorie transakcyjną - zwany modelem kontynentalnym. Według niego najważniejszą częścią sprawozdania jest rachunek zysków i strat, a główny cel sprawozdania to pomiar osiągniętej rentowności ll danym okresie obrachunkowymi. Bardzo dużą zaletą tego modelu jest bliskie powiązanie z prawem podatkowym.

W ostatnich latach można zauważyć tendencję zmierzającą w kierunku teorii wartości. To właśnie tej teorii są podporządkowywane Międzynarodowe Standardy Rachunkowości i Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości 'finansowej. W tym kierunku również zmierzają zmiany w polskim prawie bilansowyriljjH

Drugi rodzaj rachunkowości — rachunkowość zarządcza — nie ma żadny^nif-gulacji prawnych. Jej zadaniem jest wspomaganie kierownictwa jednostki planowaniu ekonomicznym i kontroli wykonania planów. Nazywana jest ona również „zarządczym rachunkiem kosztów i wyników”. W tym przypadku kicrownietwfl samo ustala zakres i cel sprawozdań finansowych. Na temat rachunkowoM zarządczej istnieje bardzo szeroka literatura, która przedstawia zagadnięta# teoretyczne oraz praktyczne.

W rzeczywistości informacje z rachunkowości finansowej i zarządczej służą zarządzaniu przedsiębiorstwem (informacje z rachunkowości zarządczej! są dostarczane wyłącznie do celów wewnętrznych i są tajemnicą handlową). Z tych tai względów rachunkowość należy traktować jako system informacyjny złożony z dwóch podsystemów, które wzajemnie się uzupełniają i warunkują.

2. Podmioty zobowiązane do prowadzenia rachunkowości

W gospodarce funkcjonuje bardzo wiele przedsiębiorstw, ale nic wszyscy są zobligowani do prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz stosowania przepisósSj ustawy o rachunkowości. W zależności od wielkości i formy prawnej j cdnostk| gospodarcze mogą być zobowiązane do prowadzenia:

1.    Ksiąg rachunkowych (pełna księgowość),

2.    Uproszczonej ewidencji (np. książka przychodów i rozchodów),

3.    Zwolnione z obowiązku prowadzenia ewidencj i.

Podstawowym kryterium określającym czy dany podmiot jest zobowiązany do prowadzenia pełnej księgowości jest posiadanie siedziby lub miejsca sprawowania; zarządu na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.

Obowiązek stosowania przepisów ustawy o rachunkowości dotyczy następującymi podmiotów gospodarczych¹:

1. Spółek prawa handlowego (kapitałowych i osobowych), spółek cywilnych,! a także innych osób prawnych, z wyjątkiem Skarbu Państwa i NarodowdB Banku Polskiego,

| 2. Osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych, otaz spółek partnerskich^ jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów i usług za poprzedni rok obrotowy wyniosły, co najmniej równowartość w złotych 800 000,00 EUR. Przeliczenia dokonuje się po kursie ustalonym przez NBP w dniu 30 września roku poprzedniego²,

I 3. Jednostek organizacyjnych działających na podstawie prawa bankowego, przepisów o funduszach inwestycyjnych, przepisów o działalności ubezpieczeniowej, o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi - bez względu na wielkość przychodów,

4.    Gmin, powiatów, województw i ich związków, a także państwowych, gminnych, powiatowych i wojewódzkich:

-    jednostek budżetowych,

-    gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych,

-    zakładów budżetowych,

-    funduszy celowych niemających osobowości prawnej.

5.    Zagranicznych osób prawnych, zagranicznych jednostek nicposiadających osobowości prawnej oraz zagranicznych osób fizycznych, prowadzących na terenie RP działalność osobiście lub przez osobę upoważnioną - bez względu na wysokość przychodów,

6.    Jednostek niewymienionych wyżej, jeżeli otrzymują one dotacje lub subwencje z budżetu państwa na realizację zadań zleconych - od początku roku obrotowego, w którym dotacje lub subwencje zostały im przyznane.

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, spółki cywilne i spółki ■awne osób fizycznych, spółki partnerskie, które osiągają przychody ze sprzedaży Bliższe niż 800 000,00 EURO mogą z własnego wyboru stosować przepisy ustawy Ko rachunkowości i prowadzić księgi rachunkowe.

[3. Zakres ksiąg rachunkowych i zasady ich prowadzenia

Księgi rachunkowe to dokumentacja księgowa obejmująca zbiory zapisów Bcsięgowych oraz zestawienia obrotów i sald. Odzwierciedlają one aktywa, pasywa, [przychody i koszty przedsiębiorstwa. Stanowią podstawę do sporządzenia sprawozdania finansowego

Księgi rachunkowe prowadzi się w języku polskim i w walucie polskiej³. Księgi mogą być prowadzone w siedzibie jednostki, lub ich prowadzenie może być powierzone innej firmie lub osobie do tego uprawnionej poza siedzibą jednostki

1

* Art. 2 ust. 1 ustawy o rachunkowości.

2

Art 3 ust 3 ustawy o rachunkowości.

3

" Art. 9 ustawy o rachunkowości.