DSC02531 (3)

198 5. Potencjał i działalno# gospodarcza pradaębtontwa

W metodach statystycznych zużycie normatywne określa się na podstawie dany_c; z analiz zużycia w ubiegłych okresach sprawozdawczych w sposób sumaryczny, y bez analizy samej normy i szczegółowej analizy czynników determinujących poz_KjII zużycia.

Metoda techniczna opiera się na analitycznym rozbiorze normy na składy elementarne i określaniu poziomu ich zużycia na podstawie skrupulatnych baa# czynników go kształtujących. W ramach metody technicznej wyróżnia się następu, jące metody szczegółowe: 1) analityczno-obliczeniową, w której zużycie normatyw ustala się na podstawie wzorów matematycznych, formuł z wykorzystaniem li^ tury fachowej i z uwzględnieniem parametrów prowadzenia procesu wytwarzania

2)    doświadczalno-laboratoryjną, która opiera się na analizie danych empirycznych pochodzących z badań laboratoryjnych oraz prób w niepełnej skali technicznej

3)    doświadczalno-produkcyjną, w której norma zużycia jest określana na podstawie pomiarów i prób wykonywanych w warunkach produkcyjnych.

Kontrola zużycia materiałów jest realizowana w formie:

1)    kontroli wstępnej, która polega na dysponowaniu materiałami do produkcji na podstawie limitów ustalanych według norm zużycia i zadań produkcyjnych, a dodatkowe ich pobranie wymaga akceptacji przez komórkę organizacyjną, nadzorującą dyspozycję materiałową,

2)    kontroli bieżącej, polegającej na sprawdzaniu przestrzegania reżimu technologicznego przez wykonawców, zasad postępowania z odpadami, transportu, magazynowania materiałów i półfabrykatów itd.,

3)    kontroli wynikowej, której zadaniem jest rozliczenie zużycia materiałów i określenie faktycznego zużycia jednostkowego oraz odchyleń od normy i ich przyczyn.

5.4.1.2. Zapasy produkcyjne i towarowe

Podstawową przyczyną powstawania zapasów materiałowych jest różnica w intensywności strumieni dostaw (dopływu) i strumieni zużycia (odpływu). Ten rodzaj zapasów określa się mianem zapasów bieżących (zmiennych). Drugą ważną przyczyną są odchylenia zużycia faktycznego od planowanego. Procesy zużycia w produkcji są bowiem w dużym stopniu procesami stochastycznymi. Czynniki losowe występują również po stronie dopływu i wynikają z różnego typu zakłóceń (np. opóźnienia i katastrofy transportowe, awarie u dostawców, strajki itp.). Powodują one konieczność utrzymywania zapasów bezpieczeństwa, nazywanych też zapasami gwarancyjnymi, minimalnymi lub buforowymi.

Zapas produkcji nie zakończonej wynika z faktu, że wytworzenie wyrobu wymaga wielu faz i operacji produkcyjnych, a więc utrzymywania materiałów i półfabrykatów znajdujących się w różnych stadiach przetwarzania. Zapasy te zależą głównie od długości cyklu produkcyjnego, rytmu produkcji, a zwłaszcza (bezpośrednio) od wielkości partii produkcji.