DSC02516 (3)

186 5. Potencjał i działalność gospodarcza przedsiębiorstwu

wytwarzanych przy ich zastosowaniu produktów, wzrost jednostkowego zużycia surowców i materiałów, wzrost awaryjności maszyn i urządzeń oraz związany /. iy_ri) wzrost nakładów na remonty.

W sprawozdawczości okresowej i ewidencji przedsiębiorstw zużycie środków : trwałych ujmuje się w formie odpisów amortyzacyjnych. Posługując się amortyzacją. ( można ustalać współczynniki zużycia, będące stosunkiem wartości dotychczasowej umorzenia do wartości początkowej brutto, oraz współczynniki średniego wieku, wyrażające stosunek dotychczasowej sumy umorzenia do umorzenia jednorocznego, Omówione współczynniki można stosunkowo łatwo obliczyć zarówno dla pojedynczych obiektów rzeczowych majątku trwałego, jak i wielkości zagregowanych, takich jak ogół środków trwałych danego przedsiębiorstwa (lub jego wydziałów, oddziałów 1 itp.) czy ich poszczególne grupy rodzajowe. Nie odzwierciedlają one jednak zużycia 1 eksploatowanych środków trwałych w sposób całkowicie poprawny, co wynika głównie z tego, iż w Polsce powszechnie przyjętą metodą obliczania amortyzacji była fcbtychczas metoda liniowa i nie zawsze właściwie ustalano przewidywany czas eksaioatacji (m.in. nie uwzględniano liczby zmian, na których „pracował" dany j środek trwały, warunków i intensywności wykorzystania) oraz nie dokonywano 1 korekt dotychczasowego umorzenia określonego środka trwałego o wartość nakładów I poniesionych na kapitalne remonty.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami jednostki gospodarcze mają obowiązek I okresowej weryfikacji stawek i kwot amortyzacji, uwzględniającej zmiany w technice ] i technologii produkcji, intensywności użytkowania oraz konieczność powiększania 1 wartości początkowej brutto poszczególnych obiektów o koszty ich przebudowy, I rekonstrukcji lub modernizacji, co pozwala na właściwsze ustalenie wielkości piór- I tyzacji, a tym samym na bardziej adekwatną ocenę stopnia zużycia środków trwałych ] na podstawie ich dotychczasowego umorzenia (amortyzacji). Prawidłowe ustalenie j wielkości amortyzacji ma duże znaczenie również i z tego względu, że amortyzacja z punktu widzenia finansowego stanowi źródło dopływu gotówki - czyli składnik cash flow netto. Omówione metody służą w zasadzie do oceny stopnia fizycznego zużycia środków trwałych.

Pewną miarą zużycia ekonomicznego jest współczynnik średniego wieku oraz i rzeczywisty wiek eksploatowanych w przedsiębiorstwie środków trwałych. Wiek jako i miernik zużycia środków trwałych odzwierciedla czas, jaki upłynął od momentu oddania danego obiektu do eksploatacji do chwili, w której przeprowadza się badania. Można go stosować do określenia stopnia zużycia zarówno fizycznego, jak i ekonomicznego, chociaż jest bardziej przydatny do oceny zużycia ekonomicznego (moralnego), które w znacznie większej mierze jest funkcją czasu. Podstawowe znaczenie w wykorzystywaniu wieku środków trwałych jako miernika zużycia ma właściwe ustalenie normatywnego okresu eksploatacji poszczególnych środków trwałych. Ustalając ten okres, należy przede wszystkim uwzględnić tempo postępu technicznego w produkcji określonych rodzajów środków trwałych oraz warunki i możliwości ich restytucji.