DSC07053 (2)

Rodzina a start społeczny i edukacyjny młodych pokoleń 209

a przede wszystkim rodzice młodzieży i dzieci uczęszczających do szkoły (H. Cudak,

1991).

To ostatnie zagadnienie powinno być rozpatrywane na tle różnorodnych powiązań szkoły, szczególnie podstawowej i ponadpodstawowej, z wychowawczym i opiekuńczym funkcjonowaniem rodziny. Zakładając wzajemny wpływ opiekuńczo-wychowawczy interesujących nas instytucji, można mówić o rzeczywistych efektach ich dwustronnych oddziaływań w odniesieniu do nich samych, ale ważne są tu przede wszystkim te efekty, które są niejako wypadkową wpływu rodziny i szkoły, a dotyczą głównie przedmiotu tych oddziaływań, tj. dzieci i młodzieży, np. ich osiągnięć szkolnych, aspiracji kształceniowych i zawodowych, życiowych wartości i postaw.

Znaczenie poznawcze w stosunku do kształtowania się poziomu i jakości przyjętych elementów środowiska rodzinnego będzie z kolei umożliwiało wykorzystanie wyników do prowadzenia przez szkołę praktycznych działań względem konkretnych rodzin lub grup rodzin. Zakładamy bowiem, iż możliwe i konieczne jest ulepszenie środowisk rodzinnych, a także ich przechodzenie od mniej korzystnych do bardziej korzystnych powiązań z pracą opiekuńczo-wychowawczą szkoły różnych typów.

Materiał empiryczny stanowi tu 838 wywiadów przeprowadzonych wśród rodziców, którzy w latach 1977-1979 mieli dzieci w wieku szkoły podstawowej (619) lub ponadpodstawowej (219 przypadków). W tym 149 wywiadów przypada na rodziny wiejskie, 492 na rodziny z małego miasta i 194 na rodziny ze średniego miasta. Dane o sytuacji szkolnej dzieci i młodzieży (poziom osiągnięć szkolnych, poziom aspiracji zawodowych i kształceniowych) uzyskano poprzez wywiady i dokumentację szkolną.

Zebrany materiał badawczy został poddany przede wszystkim ilościowej analizie porównawczej. Pomijając proste wyliczenia procentowe i zwykłą korelację tabelaryczną które są raczej niezbędną ilustracją i uzupełnieniem analizy jakościowej, zastosowaliśmy bardziej precyzyjny wskaźnik statystyczny, tj. współczynnik zbieżności cech - C - Czuprawa. Określa on współzależności występujące między dwiema cechami jakościowymi, np. osiągnięciami szkolnymi uczniów a rodzajem powiązań opiekuńczo-wychowawczych ich rodziców ze szkołą.

Przy analizie materiału empirycznego brano pod uwagę nie tylko poglądy rodziców na współpracę ze szkołą ale także pewne przejawy ich praktycznego postępowania wobec dzieci, które mogą być rzeczywistym wskaźnikiem określania szans współudziału rodziny w realizacji zadań szkoły. Główne i podstawowe kryterium oceny poszczególnych elementów (wskaźników) współudziału rodziny w realizacji zadari opiekuńczo-wychowawczych szkoły stanowi -I przyjęta już wcześniej - zasada określona jako stopień partycypacji rodziny w realizacji wymienionych tu zadań szkoły w celu zapewnienia warunków do prawidłowego rozwoju i wychowania dzieci