DSC08668 (3)

do swego ,jV\ Takim poetą jest Bayron, Jan Jakub kiewia Ich poezja subiektów a; ich kształty m coraz bardziej oddalaj*) się od statuy, od posągu i _ro, 1 °Cj przed obliczem naszym, jak duchy na chwilę jawiące * postaci, jak niknące cienie. Wszystko u nich zmierza muzykalności. Muzyka służy ich fantazji, tak iak r ^lo,1u 1

» " I P ll * *' (j«i

murowe poetyckiemu służą realizmowi. Muzykalne j_esl 7 uy poetów filozofujących, dumających. — Krytyka filozofic7n, Ni

i%L

- li

:M J! m

Ł g;

FF

taka jest treść czwartej _t^joncT ^ |_akżc rozerwanie świętych związków,

także, jak w Marii, zgwał-

oznaczyć, jaki zachodzi stosunek w systemie poetyckiej |jt_er dzy tym realizmem i idealizmem, między

mu

HH

ścią i snycerstwem, między śpiewem i foremną 1 cią,.kształtem — tymi ostatecznymi kończynami poef°^S|^ świata. Wszystko to widzieć trzeba z punktu optycznego f 1 i z tego punktu wykreślać linie architektoniki poetyckie I

o w.

m

Podróżni opisują napowietrzne omamienia w Egipcie i naH

libijskiej. Sławne są te fenomena! Bywa nieraz w Egipcie, że_2lj

i ku wieczorowi za wzniesieniem się lub zajściem słońca dalekie?

szczyzny, wiejskie osady, cały krajobraz naokoło inny kształt, |J

li zwykle, przybiera. Okolica wydaje się natenczas jak obszerne je^

ro - wioski zdają się być wyspami. Płyn śklany, przezroczysty

kres oblewa, gdzie się rzeczy ziemskie dwoją, troją. Po kilka g

trwa to jawisko.¹²² - Czyż duch ludzki na swoim widokresie, w%

im powietrzokręgu, takich widzeń nie miewa? Czyż w tej opi^

fantazji nie postrzegamy niekiedy tego wszystkiego, co się kolo

nas dzieje w naturze, w społeczności? A poeta liryk, melancholijny

rozmyslacz, filozof czyż nie mami nas, nie zachwyca tą czarodziejską,

napowietrzną, albo gdy wzrok swój obróci w przeciwległą stronę, to

¹ P°^dz,einną władzą fantazji naszego ducha? Znam takiego poetę, ro-

^wsz^^sc^ Obiegnę jego powieść, smutniejszą jeszcze

^roz(k*^craW duszę niżeli Maria Malczewskiego

dzieci ^^¹⁰ ^^a^^{0, na} fel ⁿ*^{c n}*^e ^leży. Pustelnik, ksiądz,

$nv pipu, ⁰j⁰^ ⁰I^S0^^, autor poruczył główne role. Niepo®

i«MoS, , ^{na wic}i^skim ustroniu

jednak sielanka Pmu;    ____

można by j_{e Z}|_oi. ‘ ^0ZD,erawszy rozrzucone ułamki tego utworu,

namiełmj . ^ eałosc dość naturalna nrnstn Młnrtaipnipr tk

iSs

^Zna< ^ietrznica, bo k • ^lma8^łnacM piękna kobieta, lecz j§

^przenos^c nad    M ^r^kę oddała, blask ’ i

■iii kochanki: w    Ul

miei

w końcu rozpacz, samobójstw

Kiać się uczy.^tt H dalej.

: płomienistej miłości

A zatem

anych przed ołtarzem, \\_

Tę rzecz związał poeta z obrządkiem sięgającym który pospólstwo wielu okolic Litwy, Prus i Kur-/^dziło potajemnie na dniu zadusznym ku czci zmarłych )i ^ kaplicach, zrujnowanych cerkwiach. Uroczystość ta żale-f^[bywaniu duchów. Guślarz czy Gęślarz sprawował czarno-^^ obowiązek. Ściągnione rotą wyrzeczonego przezeń zaklęcia, Irciu drzwi i okien, jawiły się widma kaźnią niepokoju dręczone w hierarchii bezcielesnych jestestw duchy między niebem jicitiią, których cierpieniom za przeszłe winy na świecie skoro ani Ljiiwa, ani ofiarowane nie pomagały przysmaki, wówczas sprawca wędu odganiał je krzyżem pańskim w imię Ojca, Syna, Ducha. Na Ł uroczystość przybył także ów nieszczęśliwy młodzian, który so-jj i rozpaczy życie odjął, któremu z tajemnych zrządzeń przypadło,

Uy rokrocznie wstawał z grobu i ponawiał na sobie wykonaną zbroję- Myśl poetycka! Ale tylko wielki poeta w tym wieku niedowiar-i wstrętu od zabobonów mógł osnuć poema na takim szczątku ^ych podań łatwowiernej prostoty./ Nikt piękniejszego od czasów ^ li Szekspira nie skreślił obrazu! Nikt z spółczesnych Mickiewita nie przemówił namiętniejszym, ognistszym językiem miłości; nikt (oeniejszym urokiem nie zaczarował i nie podbił pod posłuszeństwo octyckiej wiary, rozumu i imaginacji swoich czytelników^ — Ta twarta część Dziadów jest właściwie drugą częścią i-^rfokończe-Wertera Getego. Bo takim, jak ów upiór z rozdartą piersią,

I obłąkany pustelnik w mieszkaniu księdzajniegdyś swego nau-ciela, z tą rozpaczą na duszy, z tą boleścią na sercu, z tym melan-ijnym, pochmurnym, fantastyckim wejrzeniem na przeszłość i na-nie kto inny mógłby być, tylko kochanek Karoliny¹²³ wywołany irobu — jeżeli, rozciągnąwszy nić cierpień tego zapaleńca, wysta-sobie zdołamy, jakby mówił, czuł, rozmyślał i dumał po śmierci.

Z męską godnością niech się uśmiecha Polak — tak pisze Kaz. Bro-ański w swoim Pamiętniku¹²⁴ — gdy mieszkaniec Tybru albo Se-»any twardym jego język nazywa. Z wewnętrzną przyjemnością, z po-|gą dojrzałemu mężowi przyzwoitą, niech słucha cudzoziemca, gdy k nad tego wyrazami, jak niewieściuch nad podniesieniem staro-

Lei zbroi, mocuje, f| Igi )^e&°> iak dziecię, pieściwie wyma-I J .    ¹ u a a*\*v -póki męstwo w narodzie nie wygaśnie, póki