Zotta Jacukowfcz Skuteczny system wynagrodźanla w Annie
zdrowia, występujących jednocześnie na stanowisku, stopień ich uciążliwości oraz czas przebywania pracownika w takich warunkach.
W niektórych przedsiębiorstwach występują również niebezpieczne warunki pracy.
Do cenników niebezpiecznych należą przykładowo prace14:
• pod ziemią i w wykopach (poniżej 2 iii),
• na wysokości powyżej 2 m (na ruchomych podestach, rusztowaniach),
• pod wodą - nurkowanie, praca w kesonach itp.,
• przy gaszeniu pożarów, ratowaniu życia lub mienia, likwidacji awarii oraz ich skutków itp.,
• przy kontakcie z substancjami i materiałami wybuchowymi oraz łatwopalnymi,
• przy liniach i urządzeniach elektroenergetycznych pod napięciem ponad 220 V,
• w transporcie powietrznym, wodnym, lądowym,
• w styczności z materiałem zakaźnym lub jego nosicielami.
Przy opłacaniu czynników niebezpiecznych należy brać pod uwagę stopień zagrożenia (np. praca na wysokości 3 m będzie powodować mniejsze zagrożenie niż praca na wysokości 10 m), czas wykonywania pracy w warunkach niebezpiecznych.
Właściwa ocena pracy jest jednak zadaniem bardzo trudnym, wymagającym specjalistycznej wiedzy, toteż dobrze jest w tej mierze wykorzystać ekspertów specjalizujących się w wartościowaniu pracy.
I /‘ar Wartotcimronie pracy a układy zbiorowe, cyt. wyd.. s. 84-85.
Kategorie zaszeregowania oznaczają skalę rozpiętości taryfikatora kwalifikacyjnego. Mając w przedsiębiorstwie szereg prac o różnej wartości liczonej w punktach (ewentualnie liczonej innymi metodami), należy dokonać ich uszeregowania od najniższej do najwyższej wartości i pogrupowania prac o zbliżonej wartości. Do tego celu służą kategorie zaszeregowania. Traktowane są one na ogół jako element taryfikatora kwalifikacyjnego, ale w niniejszej pracy są omawiane oddzielnie. Spowodowane jest to pewną samodzielnością kategorii, zaszeregowania, które polega na tym, że różne prace wykonywane w danym przedsiębiorstwie i ujęte w taryfikatorze można pogrupować w większą liczbę kategorii, zawierającą mniejsze przedziały punktowe, lub w mniejszą liczbę kategorii o większych przedziałach punktów.
Przy omawianiu kategorii zaszeregować posługujemy się punktami dla określenia ich rozpiętości; te same uwagi dotyczą kategorii zaszeregować mierzonych innymi metodami.
W okresie centralnego zarządzania liczba kategorii ustalana była jednolicie, dążono również do jednolitego zaszeregowania prac do poszczególnych kategorii. Obecnie zadanie to spoczywa na przedsiębiorstwach i we własnym zakresie należy określić podstawowe zasady ich ustalenia.
Powstaje pytanie, czy istnieje prawidłowość w zakresie ustalania liczby kategorii zaszeregowania?
Trzeba stwierdzić, że istnieje taka prawidłowość, a ściślej - zasady, którymi należy kierować się przy ustalaniu liczby kategorii zaszeregowania. Są one następujące:
I. Wszystkie kategorie wprowadzone do taryfikatora powinny być wykorzystywane w praktyce. Przede wszystkim należy zlikwidować martwe kategorie zaszeregować. Są to przeważnie dolne kategorie, które ze względu na zbyt niskie stawki płac nie są wykorzystywane.
Występowanie zjawiska martwych kategorii ma przesłankę historyczną, polegającą na wieloletnim utrzymywaniu płacy minimalnej na zbyt niskim, nierealnym poziomie. Obecnie płaca minimalna jest systematycznie podwyższana, spełnia rolę opłacania pracy prostej i nie ma powodów, aby nie wykorzystywać wszystkich kategorii również najniższej - pierwszej.
2. Przed ustaleniem liczby kategorii zaszeregowania należy określić rozpiętość punktów pomiędzy najwyż * \ i u j <i iszą stawi ą za » r, gowantj Maksymalna liczba punktów zali żv c d s trs jwanych .v prz ds:< biorstw ie