DSC09264

Zofia Jacukowfcz Skuteczny system wynodradzania w (irmlo

długie działanie zakładu, gdy nie jest potrzebna dodatkowa zmiana o pełnej długości;

• długie zmiany. Są to zmiany trwające dłużej niż 8 godzin. Stosowane są w takich okolicznościach, jak weekend albo nieregularne systemy zmianowe¹ .

Praca zmianowa sprzyja lepszemu wykorzystaniu zarówno pracowników, jak i maszyn i urządzeń, przyczyniając się do obniżenia kosztów produkcji. Ważne jest również ustalenie godzin rozpoczynania i kończenia pracy, rozwiązanie to może być stosowane nie tylko dla potrzeb organizacji produkcji czy usług, ale również uwzględniać preferencje pracowników'. Ta druga przesłanka realizowana jest zwłaszcza przy zmiennych godzinach rozpoczynania i kończenia pracy.

W tym systemie pracy poszczególni pracownicy albo ich grupy rozpoczynają i kończą pracę w nieco różnym czasie. System ten daje pracownikom prawo, w pewnym zakresie, do ustalania momentu rozpoczynania i kończenia pracy. Z chwilą, gdy te terminy zostały wybrane przez pracowników (albo ustalone przez pracodawcę) pozostają stałe. W systemie tym można podobnie ustalić przerwy na obiad lub wypoczynek.

Zaletą tego rozw iązania jest głównie:

•    zmniejszenie tłoku związanego z jednoczesnym przybywaniem i wychodzeniem pracowników,

•    łatwiejszy dostęp do stołówek, żłobków oraz przedszkoli i innych usług,

•    lepsze rozkłady, ułatwiające pracownikom wypełnianie ich obowiązków rodzinnych, kontynuowania nauki albo innych rodzajów działalności.

System ten może mieć również pewne wady, jak: krótszy okres wspólnego przebywania w firmie wszystkich pracowników czy dodatkowe koszty towarzyszące wydłużeniu godzin pracy zakładu w wyniku większych wydatków na ubezpieczenia, ogrzewanie, oświetlenie itd.

Pisząc o potrzebie przeanalizowania czasu pracy, chcemy zwrócić uwagę na zw iązek wynagrodzeń z organizacją pracy. Place nie funkcjonują samodzielnie, ale w konkretnej organizacji i dotyczą zatrudnionych w niej pracowników. Organizacja pracy ma zatem decydujący wpływ na wybór właściwej formy płac.

Por, Csas procy w krajach mrwiniftych. opr. L. Machol-Zajdn, lPiSS. Warszawa 1993.

3.9. Opłacanie utrudnionych

i niebezpiecznych warunków pracy

Utrudnione warunki pracy najczęściej wyrażają się uciążliwością środowiska pracy oraz czynnikami niebezpiecznymi.

Kodeks pracy poświęca wiele miejsca bezpieczeństwu i higienie pracy, określając m.in. prawa i obowiązki pracownika, podstawowe obowiązki pracodawcy w tej dziedzinie i szereg zasad dotyczących niedopuszczalności stosowania materiałów i procesów technologicznych, narażających zdrowie i życie pracowników Kodeks pracy reguluje również postępowanie w razie wypadku przy pracy, obowiązek dostarczenia pracownikowi środków ochrony indywidualnej oraz odzieży, obuwia roboczego i stosowania ich na stanowisku pracy itp.

Każda firma powinna dążyć do zapewnienia pracownikom dobrych warunków bez zagrożeń zdrowia i życia.

Jednak praca wykonywana jest w różnych warunkach, chociażby na powietrzu, np. praca drwala, a więc w czasie lepszej lub gorszej pogody. Nie ma możliwości usunięcia wszystkich niedogodności i zagrożeń powstających w procesie pracy. Z tego względu przyjęto, że uciążliwe warunki powinny być dodatkowo opłacone, jako czynnik powodujący różnice pracy.

Warunki pracy opłacane są w praktyce w formie dodatku albo uwzględniane przy wartościowaniu.

Na uciążliwość środowiska pracy w przedsiębiorstwach, głównie na stanowiskach robotniczych, wpływa wiele czynników. Przy wartościowaniu uwzględnia się te, które bezpośrednio związane są z procesem technologicznym lub charakterem pracy.

Zgodnie z aktualnymi przepisami, o klasyfikowaniu uciążliwości na poszczególne stopnie decydują same przedsiębiorstwa (służby odpowiedzialne za BHP), mogą więc wykorzystywać dotychczasową klasyfikację, mogą wprowadzić nową. Wynagrodzenie w formie dodatków nie jest obecnie obligatoryjne, powinny o tym zadecydować strony zawierające zakładowy układ zbiorowy . Mogą one np. utrzymać dotychczasowe dodatki, mogą je włączyć do wy nagrodzenia zasadniczego. Za pozostawieniem dodatków przemawia m.in. zmienny czas wykonywania niektórych prac w takich warunkach, a takie możliwość ich ograniczania w wyniku wprowadzonych usprawnień czy nowych technologii. Problem ten jest bardzo istotny, gdyż uwzględnienie uciążliwości pracy w wartościowaniu przy jednoczesnym pozostaw ieniu dodatków do wynagrodzenia oznacza podwójne opłacanie uc i. i ii a q ii i pracy.