DSCN0524 (Large)

406 13. SILNIKI PRAŁ)U STAŁEGO

napięcie wyjściowe hallotronu jest porporcjonalne do indukcji pola magnetycznego, może on w zależności od położenia wirnika względem uzwojenia stojana sterować tranzystor zastępujący komutator. Za pomocą tranzystora można zmieniać wartość prądu, nie można natomiast zmieniać kierunku jego przepływu. Narzuca to układ połączeń uzwojeń, przy którym zasilanie jest doprowadzane do tego uzwojenia, które przy danym położeniu wirnika będzie wytwarzało moment obrotowy we współdziałaniu z polem magnetycznym wirnika. Końce cewek uzwojenia (rys. 12.11), rozłożonych równomiernie wzdłuż obwodu stojana maszyny, są połączone i przyłączone do jednego bieguna źródła zasilania. Włączając drugi biegun źródła zasilania kolejno na początki cewek A.... A_a otrzymuje się obrót wirnika skokami po 90°.

Przebieg wartości momentu obrotowego wytwarzanego podczas obrotu wirnika zależy od liczby kierunków strumieni wytwarzanych przez cewki uzwojenia stojana. Zależność ta zostanie rozpatrzona kolejno dla jednej, dwóch, trzech i czterech cewek uzwojenia stojana. Na rysunku 12.12a pokazano schemat silnika, o wirniku z promieniowo namagnesowanego magnesu trwałego, wytwarzającego strumień tf>_w przechodzący przez szczelinę maszyny, w której są umieszczone uzwojenia, i zamykający się przez bczżłobkowe pierścieniowe jarzmo z blach elektrotechnicznych. Uzwojenie składa się z jednej cewki, której początek oznaczono podwójnym kółkiem. Jeżeli zasilić uzwojenie prądem stałym, przyłączając biegun + źródła do początku, a — do końca cewki i obracać wirnik, to przy praktycznie sinusoidalnym rozkładzie strumienia <P_W wzdłuż szczeliny powietrznej, w silniku wytworzy się moment obrotowy o przebiegu pokazanym na rys. 12.12b. Wartość średnia tego momentu będzie równa zeru. Jeżeli zasilanie uzwojenia będzie wyłączane przy położeniu wirnika w zakresie 0 ^ ce^r < 180°, to ujemne wartości w przebiegu momentu obrotowego zostaną wyeliminowane (p. rys. 12.12c) i wartość średnia momentu M_Ht będzie różna od zera. Jednakże silnik nie będzie mógł ruszyć przy położeniu wirnika we wspomnianym zakresie 0 < a^r < 180°, gdzie M_e = 0.